Thursday, November 14, 2024

बाल काण्ड / भाग ७ / रामचरितमानस / तुलसीदास Baalkaand Part 7

 गरजहिं गज घंटा धुनि घोरा। रथ रव बाजि हिंस चहु ओरा॥

निदरि घनहि घुर्म्मरहिं निसाना। निज पराइ कछु सुनिअ न काना॥

महा भीर भूपति के द्वारें। रज होइ जाइ पषान पबारें॥

चढ़ी अटारिन्ह देखहिं नारीं। लिँएँ आरती मंगल थारी॥

गावहिं गीत मनोहर नाना। अति आनंदु न जाइ बखाना॥

तब सुमंत्र दुइ स्पंदन साजी। जोते रबि हय निंदक बाजी॥

दोउ रथ रुचिर भूप पहिं आने। नहिं सारद पहिं जाहिं बखाने॥

राज समाजु एक रथ साजा। दूसर तेज पुंज अति भ्राजा॥

दो0-तेहिं रथ रुचिर बसिष्ठ कहुँ हरषि चढ़ाइ नरेसु।

आपु चढ़ेउ स्पंदन सुमिरि हर गुर गौरि गनेसु॥301॥


सहित बसिष्ठ सोह नृप कैसें। सुर गुर संग पुरंदर जैसें॥

करि कुल रीति बेद बिधि राऊ। देखि सबहि सब भाँति बनाऊ॥

सुमिरि रामु गुर आयसु पाई। चले महीपति संख बजाई॥

हरषे बिबुध बिलोकि बराता। बरषहिं सुमन सुमंगल दाता॥

भयउ कोलाहल हय गय गाजे। ब्योम बरात बाजने बाजे॥

सुर नर नारि सुमंगल गाई। सरस राग बाजहिं सहनाई॥

घंट घंटि धुनि बरनि न जाहीं। सरव करहिं पाइक फहराहीं॥

करहिं बिदूषक कौतुक नाना। हास कुसल कल गान सुजाना ।

दो0-तुरग नचावहिं कुँअर बर अकनि मृदंग निसान॥

नागर नट चितवहिं चकित डगहिं न ताल बँधान॥302॥


बनइ न बरनत बनी बराता। होहिं सगुन सुंदर सुभदाता॥

चारा चाषु बाम दिसि लेई। मनहुँ सकल मंगल कहि देई॥

दाहिन काग सुखेत सुहावा। नकुल दरसु सब काहूँ पावा॥

सानुकूल बह त्रिबिध बयारी। सघट सवाल आव बर नारी॥

लोवा फिरि फिरि दरसु देखावा। सुरभी सनमुख सिसुहि पिआवा॥

मृगमाला फिरि दाहिनि आई। मंगल गन जनु दीन्हि देखाई॥

छेमकरी कह छेम बिसेषी। स्यामा बाम सुतरु पर देखी॥

सनमुख आयउ दधि अरु मीना। कर पुस्तक दुइ बिप्र प्रबीना॥

दो0-मंगलमय कल्यानमय अभिमत फल दातार।

जनु सब साचे होन हित भए सगुन एक बार॥303॥


मंगल सगुन सुगम सब ताकें। सगुन ब्रह्म सुंदर सुत जाकें॥

राम सरिस बरु दुलहिनि सीता। समधी दसरथु जनकु पुनीता॥

सुनि अस ब्याहु सगुन सब नाचे। अब कीन्हे बिरंचि हम साँचे॥

एहि बिधि कीन्ह बरात पयाना। हय गय गाजहिं हने निसाना॥

आवत जानि भानुकुल केतू। सरितन्हि जनक बँधाए सेतू॥

बीच बीच बर बास बनाए। सुरपुर सरिस संपदा छाए॥

असन सयन बर बसन सुहाए। पावहिं सब निज निज मन भाए॥

नित नूतन सुख लखि अनुकूले। सकल बरातिन्ह मंदिर भूले॥

दो0-आवत जानि बरात बर सुनि गहगहे निसान।

सजि गज रथ पदचर तुरग लेन चले अगवान॥304॥


मासपारायण, दसवाँ विश्राम


कनक कलस भरि कोपर थारा। भाजन ललित अनेक प्रकारा॥

भरे सुधासम सब पकवाने। नाना भाँति न जाहिं बखाने॥

फल अनेक बर बस्तु सुहाईं। हरषि भेंट हित भूप पठाईं॥

भूषन बसन महामनि नाना। खग मृग हय गय बहुबिधि जाना॥

मंगल सगुन सुगंध सुहाए। बहुत भाँति महिपाल पठाए॥

दधि चिउरा उपहार अपारा। भरि भरि काँवरि चले कहारा॥

अगवानन्ह जब दीखि बराता।उर आनंदु पुलक भर गाता॥

देखि बनाव सहित अगवाना। मुदित बरातिन्ह हने निसाना॥

दो0-हरषि परसपर मिलन हित कछुक चले बगमेल।

जनु आनंद समुद्र दुइ मिलत बिहाइ सुबेल॥305॥


बरषि सुमन सुर सुंदरि गावहिं। मुदित देव दुंदुभीं बजावहिं॥

बस्तु सकल राखीं नृप आगें। बिनय कीन्ह तिन्ह अति अनुरागें॥

प्रेम समेत रायँ सबु लीन्हा। भै बकसीस जाचकन्हि दीन्हा॥

करि पूजा मान्यता बड़ाई। जनवासे कहुँ चले लवाई॥

बसन बिचित्र पाँवड़े परहीं। देखि धनहु धन मदु परिहरहीं॥

अति सुंदर दीन्हेउ जनवासा। जहँ सब कहुँ सब भाँति सुपासा॥

जानी सियँ बरात पुर आई। कछु निज महिमा प्रगटि जनाई॥

हृदयँ सुमिरि सब सिद्धि बोलाई। भूप पहुनई करन पठाई॥

दो0-सिधि सब सिय आयसु अकनि गईं जहाँ जनवास।

लिएँ संपदा सकल सुख सुरपुर भोग बिलास॥306॥


निज निज बास बिलोकि बराती। सुर सुख सकल सुलभ सब भाँती॥

बिभव भेद कछु कोउ न जाना। सकल जनक कर करहिं बखाना॥

सिय महिमा रघुनायक जानी। हरषे हृदयँ हेतु पहिचानी॥

पितु आगमनु सुनत दोउ भाई। हृदयँ न अति आनंदु अमाई॥

सकुचन्ह कहि न सकत गुरु पाहीं। पितु दरसन लालचु मन माहीं॥

बिस्वामित्र बिनय बड़ि देखी। उपजा उर संतोषु बिसेषी॥

हरषि बंधु दोउ हृदयँ लगाए। पुलक अंग अंबक जल छाए॥

चले जहाँ दसरथु जनवासे। मनहुँ सरोबर तकेउ पिआसे॥

दो0- भूप बिलोके जबहिं मुनि आवत सुतन्ह समेत।

उठे हरषि सुखसिंधु महुँ चले थाह सी लेत॥307॥


मुनिहि दंडवत कीन्ह महीसा। बार बार पद रज धरि सीसा॥

कौसिक राउ लिये उर लाई। कहि असीस पूछी कुसलाई॥

पुनि दंडवत करत दोउ भाई। देखि नृपति उर सुखु न समाई॥

सुत हियँ लाइ दुसह दुख मेटे। मृतक सरीर प्रान जनु भेंटे॥

पुनि बसिष्ठ पद सिर तिन्ह नाए। प्रेम मुदित मुनिबर उर लाए॥

बिप्र बृंद बंदे दुहुँ भाईं। मन भावती असीसें पाईं॥

भरत सहानुज कीन्ह प्रनामा। लिए उठाइ लाइ उर रामा॥

हरषे लखन देखि दोउ भ्राता। मिले प्रेम परिपूरित गाता॥

दो0-पुरजन परिजन जातिजन जाचक मंत्री मीत।

मिले जथाबिधि सबहि प्रभु परम कृपाल बिनीत॥308॥


रामहि देखि बरात जुड़ानी। प्रीति कि रीति न जाति बखानी॥

नृप समीप सोहहिं सुत चारी। जनु धन धरमादिक तनुधारी॥

सुतन्ह समेत दसरथहि देखी। मुदित नगर नर नारि बिसेषी॥

सुमन बरिसि सुर हनहिं निसाना। नाकनटीं नाचहिं करि गाना॥

सतानंद अरु बिप्र सचिव गन। मागध सूत बिदुष बंदीजन॥

सहित बरात राउ सनमाना। आयसु मागि फिरे अगवाना॥

प्रथम बरात लगन तें आई। तातें पुर प्रमोदु अधिकाई॥

ब्रह्मानंदु लोग सब लहहीं। बढ़हुँ दिवस निसि बिधि सन कहहीं॥

दो0-रामु सीय सोभा अवधि सुकृत अवधि दोउ राज।

जहँ जहँ पुरजन कहहिं अस मिलि नर नारि समाज॥।309॥


जनक सुकृत मूरति बैदेही। दसरथ सुकृत रामु धरें देही॥

इन्ह सम काँहु न सिव अवराधे। काहिँ न इन्ह समान फल लाधे॥

इन्ह सम कोउ न भयउ जग माहीं। है नहिं कतहूँ होनेउ नाहीं॥

हम सब सकल सुकृत कै रासी। भए जग जनमि जनकपुर बासी॥

जिन्ह जानकी राम छबि देखी। को सुकृती हम सरिस बिसेषी॥

पुनि देखब रघुबीर बिआहू। लेब भली बिधि लोचन लाहू॥

कहहिं परसपर कोकिलबयनीं। एहि बिआहँ बड़ लाभु सुनयनीं॥

बड़ें भाग बिधि बात बनाई। नयन अतिथि होइहहिं दोउ भाई॥

दो0-बारहिं बार सनेह बस जनक बोलाउब सीय।

लेन आइहहिं बंधु दोउ कोटि काम कमनीय॥310॥


बिबिध भाँति होइहि पहुनाई। प्रिय न काहि अस सासुर माई॥

तब तब राम लखनहि निहारी। होइहहिं सब पुर लोग सुखारी॥

सखि जस राम लखनकर जोटा। तैसेइ भूप संग दुइ ढोटा॥

स्याम गौर सब अंग सुहाए। ते सब कहहिं देखि जे आए॥

कहा एक मैं आजु निहारे। जनु बिरंचि निज हाथ सँवारे॥

भरतु रामही की अनुहारी। सहसा लखि न सकहिं नर नारी॥

लखनु सत्रुसूदनु एकरूपा। नख सिख ते सब अंग अनूपा॥

मन भावहिं मुख बरनि न जाहीं। उपमा कहुँ त्रिभुवन कोउ नाहीं॥

छं0-उपमा न कोउ कह दास तुलसी कतहुँ कबि कोबिद कहैं।

बल बिनय बिद्या सील सोभा सिंधु इन्ह से एइ अहैं॥

पुर नारि सकल पसारि अंचल बिधिहि बचन सुनावहीं॥

ब्याहिअहुँ चारिउ भाइ एहिं पुर हम सुमंगल गावहीं॥

सो0-कहहिं परस्पर नारि बारि बिलोचन पुलक तन।

सखि सबु करब पुरारि पुन्य पयोनिधि भूप दोउ॥311॥


एहि बिधि सकल मनोरथ करहीं। आनँद उमगि उमगि उर भरहीं॥

जे नृप सीय स्वयंबर आए। देखि बंधु सब तिन्ह सुख पाए॥

कहत राम जसु बिसद बिसाला। निज निज भवन गए महिपाला॥

गए बीति कुछ दिन एहि भाँती। प्रमुदित पुरजन सकल बराती॥

मंगल मूल लगन दिनु आवा। हिम रितु अगहनु मासु सुहावा॥

ग्रह तिथि नखतु जोगु बर बारू। लगन सोधि बिधि कीन्ह बिचारू॥

पठै दीन्हि नारद सन सोई। गनी जनक के गनकन्ह जोई॥

सुनी सकल लोगन्ह यह बाता। कहहिं जोतिषी आहिं बिधाता॥

दो0-धेनुधूरि बेला बिमल सकल सुमंगल मूल।

बिप्रन्ह कहेउ बिदेह सन जानि सगुन अनुकुल॥312॥


उपरोहितहि कहेउ नरनाहा। अब बिलंब कर कारनु काहा॥

सतानंद तब सचिव बोलाए। मंगल सकल साजि सब ल्याए॥

संख निसान पनव बहु बाजे। मंगल कलस सगुन सुभ साजे॥

सुभग सुआसिनि गावहिं गीता। करहिं बेद धुनि बिप्र पुनीता॥

लेन चले सादर एहि भाँती। गए जहाँ जनवास बराती॥

कोसलपति कर देखि समाजू। अति लघु लाग तिन्हहि सुरराजू॥

भयउ समउ अब धारिअ पाऊ। यह सुनि परा निसानहिं घाऊ॥

गुरहि पूछि करि कुल बिधि राजा। चले संग मुनि साधु समाजा॥

दो0-भाग्य बिभव अवधेस कर देखि देव ब्रह्मादि।

लगे सराहन सहस मुख जानि जनम निज बादि॥313॥


सुरन्ह सुमंगल अवसरु जाना। बरषहिं सुमन बजाइ निसाना॥

सिव ब्रह्मादिक बिबुध बरूथा। चढ़े बिमानन्हि नाना जूथा॥

प्रेम पुलक तन हृदयँ उछाहू। चले बिलोकन राम बिआहू॥

देखि जनकपुरु सुर अनुरागे। निज निज लोक सबहिं लघु लागे॥

चितवहिं चकित बिचित्र बिताना। रचना सकल अलौकिक नाना॥

नगर नारि नर रूप निधाना। सुघर सुधरम सुसील सुजाना॥

तिन्हहि देखि सब सुर सुरनारीं। भए नखत जनु बिधु उजिआरीं॥

बिधिहि भयह आचरजु बिसेषी। निज करनी कछु कतहुँ न देखी॥

दो0-सिवँ समुझाए देव सब जनि आचरज भुलाहु।

हृदयँ बिचारहु धीर धरि सिय रघुबीर बिआहु॥314॥


जिन्ह कर नामु लेत जग माहीं। सकल अमंगल मूल नसाहीं॥

करतल होहिं पदारथ चारी। तेइ सिय रामु कहेउ कामारी॥

एहि बिधि संभु सुरन्ह समुझावा। पुनि आगें बर बसह चलावा॥

देवन्ह देखे दसरथु जाता। महामोद मन पुलकित गाता॥

साधु समाज संग महिदेवा। जनु तनु धरें करहिं सुख सेवा॥

सोहत साथ सुभग सुत चारी। जनु अपबरग सकल तनुधारी॥

मरकत कनक बरन बर जोरी। देखि सुरन्ह भै प्रीति न थोरी॥

पुनि रामहि बिलोकि हियँ हरषे। नृपहि सराहि सुमन तिन्ह बरषे॥

दो0-राम रूपु नख सिख सुभग बारहिं बार निहारि।

पुलक गात लोचन सजल उमा समेत पुरारि॥315॥


केकि कंठ दुति स्यामल अंगा। तड़ित बिनिंदक बसन सुरंगा॥

ब्याह बिभूषन बिबिध बनाए। मंगल सब सब भाँति सुहाए॥

सरद बिमल बिधु बदनु सुहावन। नयन नवल राजीव लजावन॥

सकल अलौकिक सुंदरताई। कहि न जाइ मनहीं मन भाई॥

बंधु मनोहर सोहहिं संगा। जात नचावत चपल तुरंगा॥

राजकुअँर बर बाजि देखावहिं। बंस प्रसंसक बिरिद सुनावहिं॥

जेहि तुरंग पर रामु बिराजे। गति बिलोकि खगनायकु लाजे॥

कहि न जाइ सब भाँति सुहावा। बाजि बेषु जनु काम बनावा॥

छं0-जनु बाजि बेषु बनाइ मनसिजु राम हित अति सोहई।

आपनें बय बल रूप गुन गति सकल भुवन बिमोहई॥

जगमगत जीनु जराव जोति सुमोति मनि मानिक लगे।

किंकिनि ललाम लगामु ललित बिलोकि सुर नर मुनि ठगे॥

दो0-प्रभु मनसहिं लयलीन मनु चलत बाजि छबि पाव।

भूषित उड़गन तड़ित घनु जनु बर बरहि नचाव॥316॥


जेहिं बर बाजि रामु असवारा। तेहि सारदउ न बरनै पारा॥

संकरु राम रूप अनुरागे। नयन पंचदस अति प्रिय लागे॥

हरि हित सहित रामु जब जोहे। रमा समेत रमापति मोहे॥

निरखि राम छबि बिधि हरषाने। आठइ नयन जानि पछिताने॥

सुर सेनप उर बहुत उछाहू। बिधि ते डेवढ़ लोचन लाहू॥

रामहि चितव सुरेस सुजाना। गौतम श्रापु परम हित माना॥

देव सकल सुरपतिहि सिहाहीं। आजु पुरंदर सम कोउ नाहीं॥

मुदित देवगन रामहि देखी। नृपसमाज दुहुँ हरषु बिसेषी॥

छं0-अति हरषु राजसमाज दुहु दिसि दुंदुभीं बाजहिं घनी।

बरषहिं सुमन सुर हरषि कहि जय जयति जय रघुकुलमनी॥

एहि भाँति जानि बरात आवत बाजने बहु बाजहीं।

रानि सुआसिनि बोलि परिछनि हेतु मंगल साजहीं॥

दो0-सजि आरती अनेक बिधि मंगल सकल सँवारि।

चलीं मुदित परिछनि करन गजगामिनि बर नारि॥317॥


बिधुबदनीं सब सब मृगलोचनि। सब निज तन छबि रति मदु मोचनि॥

पहिरें बरन बरन बर चीरा। सकल बिभूषन सजें सरीरा॥

सकल सुमंगल अंग बनाएँ। करहिं गान कलकंठि लजाएँ॥

कंकन किंकिनि नूपुर बाजहिं। चालि बिलोकि काम गज लाजहिं॥

बाजहिं बाजने बिबिध प्रकारा। नभ अरु नगर सुमंगलचारा॥

सची सारदा रमा भवानी। जे सुरतिय सुचि सहज सयानी॥

कपट नारि बर बेष बनाई। मिलीं सकल रनिवासहिं जाई॥

करहिं गान कल मंगल बानीं। हरष बिबस सब काहुँ न जानी॥

छं0-को जान केहि आनंद बस सब ब्रह्मु बर परिछन चली।

कल गान मधुर निसान बरषहिं सुमन सुर सोभा भली॥

आनंदकंदु बिलोकि दूलहु सकल हियँ हरषित भई॥

अंभोज अंबक अंबु उमगि सुअंग पुलकावलि छई॥

दो0-जो सुख भा सिय मातु मन देखि राम बर बेषु।

सो न सकहिं कहि कलप सत सहस सारदा सेषु॥318॥


नयन नीरु हटि मंगल जानी। परिछनि करहिं मुदित मन रानी॥

बेद बिहित अरु कुल आचारू। कीन्ह भली बिधि सब ब्यवहारू॥

पंच सबद धुनि मंगल गाना। पट पाँवड़े परहिं बिधि नाना॥

करि आरती अरघु तिन्ह दीन्हा। राम गमनु मंडप तब कीन्हा॥

दसरथु सहित समाज बिराजे। बिभव बिलोकि लोकपति लाजे॥

समयँ समयँ सुर बरषहिं फूला। सांति पढ़हिं महिसुर अनुकूला॥

नभ अरु नगर कोलाहल होई। आपनि पर कछु सुनइ न कोई॥

एहि बिधि रामु मंडपहिं आए। अरघु देइ आसन बैठाए॥

छं0-बैठारि आसन आरती करि निरखि बरु सुखु पावहीं॥

मनि बसन भूषन भूरि वारहिं नारि मंगल गावहीं॥

ब्रह्मादि सुरबर बिप्र बेष बनाइ कौतुक देखहीं।

अवलोकि रघुकुल कमल रबि छबि सुफल जीवन लेखहीं॥

दो0-नाऊ बारी भाट नट राम निछावरि पाइ।

मुदित असीसहिं नाइ सिर हरषु न हृदयँ समाइ॥319॥


मिले जनकु दसरथु अति प्रीतीं। करि बैदिक लौकिक सब रीतीं॥

मिलत महा दोउ राज बिराजे। उपमा खोजि खोजि कबि लाजे॥

लही न कतहुँ हारि हियँ मानी। इन्ह सम एइ उपमा उर आनी॥

सामध देखि देव अनुरागे। सुमन बरषि जसु गावन लागे॥

जगु बिरंचि उपजावा जब तें। देखे सुने ब्याह बहु तब तें॥

सकल भाँति सम साजु समाजू। सम समधी देखे हम आजू॥

देव गिरा सुनि सुंदर साँची। प्रीति अलौकिक दुहु दिसि माची॥

देत पाँवड़े अरघु सुहाए। सादर जनकु मंडपहिं ल्याए॥

छं0-मंडपु बिलोकि बिचीत्र रचनाँ रुचिरताँ मुनि मन हरे॥

निज पानि जनक सुजान सब कहुँ आनि सिंघासन धरे॥

कुल इष्ट सरिस बसिष्ट पूजे बिनय करि आसिष लही।

कौसिकहि पूजत परम प्रीति कि रीति तौ न परै कही॥

दो0-बामदेव आदिक रिषय पूजे मुदित महीस।

दिए दिब्य आसन सबहि सब सन लही असीस॥320॥


बहुरि कीन्ह कोसलपति पूजा। जानि ईस सम भाउ न दूजा॥

कीन्ह जोरि कर बिनय बड़ाई। कहि निज भाग्य बिभव बहुताई॥

पूजे भूपति सकल बराती। समधि सम सादर सब भाँती॥

आसन उचित दिए सब काहू। कहौं काह मूख एक उछाहू॥

सकल बरात जनक सनमानी। दान मान बिनती बर बानी॥

बिधि हरि हरु दिसिपति दिनराऊ। जे जानहिं रघुबीर प्रभाऊ॥

कपट बिप्र बर बेष बनाएँ। कौतुक देखहिं अति सचु पाएँ॥

पूजे जनक देव सम जानें। दिए सुआसन बिनु पहिचानें॥

छं0-पहिचान को केहि जान सबहिं अपान सुधि भोरी भई।

आनंद कंदु बिलोकि दूलहु उभय दिसि आनँद मई॥

सुर लखे राम सुजान पूजे मानसिक आसन दए।

अवलोकि सीलु सुभाउ प्रभु को बिबुध मन प्रमुदित भए॥

दो0-रामचंद्र मुख चंद्र छबि लोचन चारु चकोर।

करत पान सादर सकल प्रेमु प्रमोदु न थोर॥321॥


समउ बिलोकि बसिष्ठ बोलाए। सादर सतानंदु सुनि आए॥

बेगि कुअँरि अब आनहु जाई। चले मुदित मुनि आयसु पाई॥

रानी सुनि उपरोहित बानी। प्रमुदित सखिन्ह समेत सयानी॥

बिप्र बधू कुलबृद्ध बोलाईं। करि कुल रीति सुमंगल गाईं॥

नारि बेष जे सुर बर बामा। सकल सुभायँ सुंदरी स्यामा॥

तिन्हहि देखि सुखु पावहिं नारीं। बिनु पहिचानि प्रानहु ते प्यारीं॥

बार बार सनमानहिं रानी। उमा रमा सारद सम जानी॥

सीय सँवारि समाजु बनाई। मुदित मंडपहिं चलीं लवाई॥

छं0-चलि ल्याइ सीतहि सखीं सादर सजि सुमंगल भामिनीं।

नवसप्त साजें सुंदरी सब मत्त कुंजर गामिनीं॥

कल गान सुनि मुनि ध्यान त्यागहिं काम कोकिल लाजहीं।

मंजीर नूपुर कलित कंकन ताल गती बर बाजहीं॥

दो0-सोहति बनिता बृंद महुँ सहज सुहावनि सीय।

छबि ललना गन मध्य जनु सुषमा तिय कमनीय॥322॥


सिय सुंदरता बरनि न जाई। लघु मति बहुत मनोहरताई॥

आवत दीखि बरातिन्ह सीता॥रूप रासि सब भाँति पुनीता॥

सबहि मनहिं मन किए प्रनामा। देखि राम भए पूरनकामा॥

हरषे दसरथ सुतन्ह समेता। कहि न जाइ उर आनँदु जेता॥

सुर प्रनामु करि बरसहिं फूला। मुनि असीस धुनि मंगल मूला॥

गान निसान कोलाहलु भारी। प्रेम प्रमोद मगन नर नारी॥

एहि बिधि सीय मंडपहिं आई। प्रमुदित सांति पढ़हिं मुनिराई॥

तेहि अवसर कर बिधि ब्यवहारू। दुहुँ कुलगुर सब कीन्ह अचारू॥

छं0-आचारु करि गुर गौरि गनपति मुदित बिप्र पुजावहीं।

सुर प्रगटि पूजा लेहिं देहिं असीस अति सुखु पावहीं॥

मधुपर्क मंगल द्रब्य जो जेहि समय मुनि मन महुँ चहैं।

भरे कनक कोपर कलस सो सब लिएहिं परिचारक रहैं॥1॥

कुल रीति प्रीति समेत रबि कहि देत सबु सादर कियो।

एहि भाँति देव पुजाइ सीतहि सुभग सिंघासनु दियो॥

सिय राम अवलोकनि परसपर प्रेम काहु न लखि परै॥

मन बुद्धि बर बानी अगोचर प्रगट कबि कैसें करै॥2॥

दो0-होम समय तनु धरि अनलु अति सुख आहुति लेहिं।

बिप्र बेष धरि बेद सब कहि बिबाह बिधि देहिं॥323॥


जनक पाटमहिषी जग जानी। सीय मातु किमि जाइ बखानी॥

सुजसु सुकृत सुख सुदंरताई। सब समेटि बिधि रची बनाई॥

समउ जानि मुनिबरन्ह बोलाई। सुनत सुआसिनि सादर ल्याई॥

जनक बाम दिसि सोह सुनयना। हिमगिरि संग बनि जनु मयना॥

कनक कलस मनि कोपर रूरे। सुचि सुंगध मंगल जल पूरे॥

निज कर मुदित रायँ अरु रानी। धरे राम के आगें आनी॥

पढ़हिं बेद मुनि मंगल बानी। गगन सुमन झरि अवसरु जानी॥

बरु बिलोकि दंपति अनुरागे। पाय पुनीत पखारन लागे॥

छं0-लागे पखारन पाय पंकज प्रेम तन पुलकावली।

नभ नगर गान निसान जय धुनि उमगि जनु चहुँ दिसि चली॥

जे पद सरोज मनोज अरि उर सर सदैव बिराजहीं।

जे सकृत सुमिरत बिमलता मन सकल कलि मल भाजहीं॥1॥

जे परसि मुनिबनिता लही गति रही जो पातकमई।

मकरंदु जिन्ह को संभु सिर सुचिता अवधि सुर बरनई॥

करि मधुप मन मुनि जोगिजन जे सेइ अभिमत गति लहैं।

ते पद पखारत भाग्यभाजनु जनकु जय जय सब कहै॥2॥

बर कुअँरि करतल जोरि साखोचारु दोउ कुलगुर करैं।

भयो पानिगहनु बिलोकि बिधि सुर मनुज मुनि आँनद भरैं॥

सुखमूल दूलहु देखि दंपति पुलक तन हुलस्यो हियो।

करि लोक बेद बिधानु कन्यादानु नृपभूषन कियो॥3॥

हिमवंत जिमि गिरिजा महेसहि हरिहि श्री सागर दई।

तिमि जनक रामहि सिय समरपी बिस्व कल कीरति नई॥

क्यों करै बिनय बिदेहु कियो बिदेहु मूरति सावँरी।

करि होम बिधिवत गाँठि जोरी होन लागी भावँरी॥4॥

दो0-जय धुनि बंदी बेद धुनि मंगल गान निसान।

सुनि हरषहिं बरषहिं बिबुध सुरतरु सुमन सुजान॥324॥


कुअँरु कुअँरि कल भावँरि देहीं॥नयन लाभु सब सादर लेहीं॥

जाइ न बरनि मनोहर जोरी। जो उपमा कछु कहौं सो थोरी॥

राम सीय सुंदर प्रतिछाहीं। जगमगात मनि खंभन माहीं ।

मनहुँ मदन रति धरि बहु रूपा। देखत राम बिआहु अनूपा॥

दरस लालसा सकुच न थोरी। प्रगटत दुरत बहोरि बहोरी॥

भए मगन सब देखनिहारे। जनक समान अपान बिसारे॥

प्रमुदित मुनिन्ह भावँरी फेरी। नेगसहित सब रीति निबेरीं॥

राम सीय सिर सेंदुर देहीं। सोभा कहि न जाति बिधि केहीं॥

अरुन पराग जलजु भरि नीकें। ससिहि भूष अहि लोभ अमी कें॥

बहुरि बसिष्ठ दीन्ह अनुसासन। बरु दुलहिनि बैठे एक आसन॥

छं0-बैठे बरासन रामु जानकि मुदित मन दसरथु भए।

तनु पुलक पुनि पुनि देखि अपनें सुकृत सुरतरु फल नए॥

भरि भुवन रहा उछाहु राम बिबाहु भा सबहीं कहा।

केहि भाँति बरनि सिरात रसना एक यहु मंगलु महा॥1॥

तब जनक पाइ बसिष्ठ आयसु ब्याह साज सँवारि कै।

माँडवी श्रुतिकीरति उरमिला कुअँरि लईं हँकारि के॥

कुसकेतु कन्या प्रथम जो गुन सील सुख सोभामई।

सब रीति प्रीति समेत करि सो ब्याहि नृप भरतहि दई॥2॥

जानकी लघु भगिनी सकल सुंदरि सिरोमनि जानि कै।

सो तनय दीन्ही ब्याहि लखनहि सकल बिधि सनमानि कै॥

जेहि नामु श्रुतकीरति सुलोचनि सुमुखि सब गुन आगरी।

सो दई रिपुसूदनहि भूपति रूप सील उजागरी॥3॥

अनुरुप बर दुलहिनि परस्पर लखि सकुच हियँ हरषहीं।

सब मुदित सुंदरता सराहहिं सुमन सुर गन बरषहीं॥

सुंदरी सुंदर बरन्ह सह सब एक मंडप राजहीं।

जनु जीव उर चारिउ अवस्था बिमुन सहित बिराजहीं॥4॥

दो0-मुदित अवधपति सकल सुत बधुन्ह समेत निहारि।

जनु पार महिपाल मनि क्रियन्ह सहित फल चारि॥325॥


जसि रघुबीर ब्याह बिधि बरनी। सकल कुअँर ब्याहे तेहिं करनी॥

कहि न जाइ कछु दाइज भूरी। रहा कनक मनि मंडपु पूरी॥

कंबल बसन बिचित्र पटोरे। भाँति भाँति बहु मोल न थोरे॥

गज रथ तुरग दास अरु दासी। धेनु अलंकृत कामदुहा सी॥

बस्तु अनेक करिअ किमि लेखा। कहि न जाइ जानहिं जिन्ह देखा॥

लोकपाल अवलोकि सिहाने। लीन्ह अवधपति सबु सुखु माने॥

दीन्ह जाचकन्हि जो जेहि भावा। उबरा सो जनवासेहिं आवा॥

तब कर जोरि जनकु मृदु बानी। बोले सब बरात सनमानी॥

छं0-सनमानि सकल बरात आदर दान बिनय बड़ाइ कै।

प्रमुदित महा मुनि बृंद बंदे पूजि प्रेम लड़ाइ कै॥

सिरु नाइ देव मनाइ सब सन कहत कर संपुट किएँ।

सुर साधु चाहत भाउ सिंधु कि तोष जल अंजलि दिएँ॥1॥

कर जोरि जनकु बहोरि बंधु समेत कोसलराय सों।

बोले मनोहर बयन सानि सनेह सील सुभाय सों॥

संबंध राजन रावरें हम बड़े अब सब बिधि भए।

एहि राज साज समेत सेवक जानिबे बिनु गथ लए॥2॥

ए दारिका परिचारिका करि पालिबीं करुना नई।

अपराधु छमिबो बोलि पठए बहुत हौं ढीट्यो कई॥

पुनि भानुकुलभूषन सकल सनमान निधि समधी किए।

कहि जाति नहिं बिनती परस्पर प्रेम परिपूरन हिए॥3॥

बृंदारका गन सुमन बरिसहिं राउ जनवासेहि चले।

दुंदुभी जय धुनि बेद धुनि नभ नगर कौतूहल भले॥

तब सखीं मंगल गान करत मुनीस आयसु पाइ कै।

दूलह दुलहिनिन्ह सहित सुंदरि चलीं कोहबर ल्याइ कै॥4॥

दो0-पुनि पुनि रामहि चितव सिय सकुचति मनु सकुचै न।

हरत मनोहर मीन छबि प्रेम पिआसे नैन॥326॥


मासपारायण, ग्यारहवाँ विश्राम


स्याम सरीरु सुभायँ सुहावन। सोभा कोटि मनोज लजावन॥

जावक जुत पद कमल सुहाए। मुनि मन मधुप रहत जिन्ह छाए॥

पीत पुनीत मनोहर धोती। हरति बाल रबि दामिनि जोती॥

कल किंकिनि कटि सूत्र मनोहर। बाहु बिसाल बिभूषन सुंदर॥

पीत जनेउ महाछबि देई। कर मुद्रिका चोरि चितु लेई॥

सोहत ब्याह साज सब साजे। उर आयत उरभूषन राजे॥

पिअर उपरना काखासोती। दुहुँ आँचरन्हि लगे मनि मोती॥

नयन कमल कल कुंडल काना। बदनु सकल सौंदर्ज निधाना॥

सुंदर भृकुटि मनोहर नासा। भाल तिलकु रुचिरता निवासा॥

सोहत मौरु मनोहर माथे। मंगलमय मुकुता मनि गाथे॥

छं0-गाथे महामनि मौर मंजुल अंग सब चित चोरहीं।

पुर नारि सुर सुंदरीं बरहि बिलोकि सब तिन तोरहीं॥

मनि बसन भूषन वारि आरति करहिं मंगल गावहिं।

सुर सुमन बरिसहिं सूत मागध बंदि सुजसु सुनावहीं॥1॥

कोहबरहिं आने कुँअर कुँअरि सुआसिनिन्ह सुख पाइ कै।

अति प्रीति लौकिक रीति लागीं करन मंगल गाइ कै॥

लहकौरि गौरि सिखाव रामहि सीय सन सारद कहैं।

रनिवासु हास बिलास रस बस जन्म को फलु सब लहैं॥2॥

निज पानि मनि महुँ देखिअति मूरति सुरूपनिधान की।

चालति न भुजबल्ली बिलोकनि बिरह भय बस जानकी॥

कौतुक बिनोद प्रमोदु प्रेमु न जाइ कहि जानहिं अलीं।

बर कुअँरि सुंदर सकल सखीं लवाइ जनवासेहि चलीं॥3॥

तेहि समय सुनिअ असीस जहँ तहँ नगर नभ आनँदु महा।

चिरु जिअहुँ जोरीं चारु चारयो मुदित मन सबहीं कहा॥

जोगीन्द्र सिद्ध मुनीस देव बिलोकि प्रभु दुंदुभि हनी।

चले हरषि बरषि प्रसून निज निज लोक जय जय जय भनी॥4॥

दो0-सहित बधूटिन्ह कुअँर सब तब आए पितु पास।

सोभा मंगल मोद भरि उमगेउ जनु जनवास॥327॥


पुनि जेवनार भई बहु भाँती। पठए जनक बोलाइ बराती॥

परत पाँवड़े बसन अनूपा। सुतन्ह समेत गवन कियो भूपा॥

सादर सबके पाय पखारे। जथाजोगु पीढ़न्ह बैठारे॥

धोए जनक अवधपति चरना। सीलु सनेहु जाइ नहिं बरना॥

बहुरि राम पद पंकज धोए। जे हर हृदय कमल महुँ गोए॥

तीनिउ भाई राम सम जानी। धोए चरन जनक निज पानी॥

आसन उचित सबहि नृप दीन्हे। बोलि सूपकारी सब लीन्हे॥

सादर लगे परन पनवारे। कनक कील मनि पान सँवारे॥

दो0-सूपोदन सुरभी सरपि सुंदर स्वादु पुनीत।

छन महुँ सब कें परुसि गे चतुर सुआर बिनीत॥328॥


पंच कवल करि जेवन लअगे। गारि गान सुनि अति अनुरागे॥

भाँति अनेक परे पकवाने। सुधा सरिस नहिं जाहिं बखाने॥

परुसन लगे सुआर सुजाना। बिंजन बिबिध नाम को जाना॥

चारि भाँति भोजन बिधि गाई। एक एक बिधि बरनि न जाई॥

छरस रुचिर बिंजन बहु जाती। एक एक रस अगनित भाँती॥

जेवँत देहिं मधुर धुनि गारी। लै लै नाम पुरुष अरु नारी॥

समय सुहावनि गारि बिराजा। हँसत राउ सुनि सहित समाजा॥

एहि बिधि सबहीं भौजनु कीन्हा। आदर सहित आचमनु दीन्हा॥

दो0-देइ पान पूजे जनक दसरथु सहित समाज।

जनवासेहि गवने मुदित सकल भूप सिरताज॥329॥


नित नूतन मंगल पुर माहीं। निमिष सरिस दिन जामिनि जाहीं॥

बड़े भोर भूपतिमनि जागे। जाचक गुन गन गावन लागे॥

देखि कुअँर बर बधुन्ह समेता। किमि कहि जात मोदु मन जेता॥

प्रातक्रिया करि गे गुरु पाहीं। महाप्रमोदु प्रेमु मन माहीं॥

करि प्रनाम पूजा कर जोरी। बोले गिरा अमिअँ जनु बोरी॥

तुम्हरी कृपाँ सुनहु मुनिराजा। भयउँ आजु मैं पूरनकाजा॥

अब सब बिप्र बोलाइ गोसाईं। देहु धेनु सब भाँति बनाई॥

सुनि गुर करि महिपाल बड़ाई। पुनि पठए मुनि बृंद बोलाई॥

दो0-बामदेउ अरु देवरिषि बालमीकि जाबालि।

आए मुनिबर निकर तब कौसिकादि तपसालि॥330॥


दंड प्रनाम सबहि नृप कीन्हे। पूजि सप्रेम बरासन दीन्हे॥

चारि लच्छ बर धेनु मगाई। कामसुरभि सम सील सुहाई॥

सब बिधि सकल अलंकृत कीन्हीं। मुदित महिप महिदेवन्ह दीन्हीं॥

करत बिनय बहु बिधि नरनाहू। लहेउँ आजु जग जीवन लाहू॥

पाइ असीस महीसु अनंदा। लिए बोलि पुनि जाचक बृंदा॥

कनक बसन मनि हय गय स्यंदन। दिए बूझि रुचि रबिकुलनंदन॥

चले पढ़त गावत गुन गाथा। जय जय जय दिनकर कुल नाथा॥

एहि बिधि राम बिआह उछाहू। सकइ न बरनि सहस मुख जाहू॥

दो0-बार बार कौसिक चरन सीसु नाइ कह राउ।

यह सबु सुखु मुनिराज तव कृपा कटाच्छ पसाउ॥331॥


जनक सनेहु सीलु करतूती। नृपु सब भाँति सराह बिभूती॥

दिन उठि बिदा अवधपति मागा। राखहिं जनकु सहित अनुरागा॥

नित नूतन आदरु अधिकाई। दिन प्रति सहस भाँति पहुनाई॥

नित नव नगर अनंद उछाहू। दसरथ गवनु सोहाइ न काहू॥

बहुत दिवस बीते एहि भाँती। जनु सनेह रजु बँधे बराती॥

कौसिक सतानंद तब जाई। कहा बिदेह नृपहि समुझाई॥

अब दसरथ कहँ आयसु देहू। जद्यपि छाड़ि न सकहु सनेहू॥

भलेहिं नाथ कहि सचिव बोलाए। कहि जय जीव सीस तिन्ह नाए॥

दो0-अवधनाथु चाहत चलन भीतर करहु जनाउ।

भए प्रेमबस सचिव सुनि बिप्र सभासद राउ॥332॥


पुरबासी सुनि चलिहि बराता। बूझत बिकल परस्पर बाता॥

सत्य गवनु सुनि सब बिलखाने। मनहुँ साँझ सरसिज सकुचाने॥

जहँ जहँ आवत बसे बराती। तहँ तहँ सिद्ध चला बहु भाँती॥

बिबिध भाँति मेवा पकवाना। भोजन साजु न जाइ बखाना॥

भरि भरि बसहँ अपार कहारा। पठई जनक अनेक सुसारा॥

तुरग लाख रथ सहस पचीसा। सकल सँवारे नख अरु सीसा॥

मत्त सहस दस सिंधुर साजे। जिन्हहि देखि दिसिकुंजर लाजे॥

कनक बसन मनि भरि भरि जाना। महिषीं धेनु बस्तु बिधि नाना॥

दो0-दाइज अमित न सकिअ कहि दीन्ह बिदेहँ बहोरि।

जो अवलोकत लोकपति लोक संपदा थोरि॥333॥


सबु समाजु एहि भाँति बनाई। जनक अवधपुर दीन्ह पठाई॥

चलिहि बरात सुनत सब रानीं। बिकल मीनगन जनु लघु पानीं॥

पुनि पुनि सीय गोद करि लेहीं। देइ असीस सिखावनु देहीं॥

होएहु संतत पियहि पिआरी। चिरु अहिबात असीस हमारी॥

सासु ससुर गुर सेवा करेहू। पति रुख लखि आयसु अनुसरेहू॥

अति सनेह बस सखीं सयानी। नारि धरम सिखवहिं मृदु बानी॥

सादर सकल कुअँरि समुझाई। रानिन्ह बार बार उर लाई॥

बहुरि बहुरि भेटहिं महतारीं। कहहिं बिरंचि रचीं कत नारीं॥

दो0-तेहि अवसर भाइन्ह सहित रामु भानु कुल केतु।

चले जनक मंदिर मुदित बिदा करावन हेतु॥334॥


चारिअ भाइ सुभायँ सुहाए। नगर नारि नर देखन धाए॥

कोउ कह चलन चहत हहिं आजू। कीन्ह बिदेह बिदा कर साजू॥

लेहु नयन भरि रूप निहारी। प्रिय पाहुने भूप सुत चारी॥

को जानै केहि सुकृत सयानी। नयन अतिथि कीन्हे बिधि आनी॥

मरनसीलु जिमि पाव पिऊषा। सुरतरु लहै जनम कर भूखा॥

पाव नारकी हरिपदु जैसें। इन्ह कर दरसनु हम कहँ तैसे॥

निरखि राम सोभा उर धरहू। निज मन फनि मूरति मनि करहू॥

एहि बिधि सबहि नयन फलु देता। गए कुअँर सब राज निकेता॥

दो0-रूप सिंधु सब बंधु लखि हरषि उठा रनिवासु।

करहि निछावरि आरती महा मुदित मन सासु॥335॥


देखि राम छबि अति अनुरागीं। प्रेमबिबस पुनि पुनि पद लागीं॥

रही न लाज प्रीति उर छाई। सहज सनेहु बरनि किमि जाई॥

भाइन्ह सहित उबटि अन्हवाए। छरस असन अति हेतु जेवाँए॥

बोले रामु सुअवसरु जानी। सील सनेह सकुचमय बानी॥

राउ अवधपुर चहत सिधाए। बिदा होन हम इहाँ पठाए॥

मातु मुदित मन आयसु देहू। बालक जानि करब नित नेहू॥

सुनत बचन बिलखेउ रनिवासू। बोलि न सकहिं प्रेमबस सासू॥

हृदयँ लगाइ कुअँरि सब लीन्ही। पतिन्ह सौंपि बिनती अति कीन्ही॥

छं0-करि बिनय सिय रामहि समरपी जोरि कर पुनि पुनि कहै।

बलि जाँउ तात सुजान तुम्ह कहुँ बिदित गति सब की अहै॥

परिवार पुरजन मोहि राजहि प्रानप्रिय सिय जानिबी।

तुलसीस सीलु सनेहु लखि निज किंकरी करि मानिबी॥

सो0-तुम्ह परिपूरन काम जान सिरोमनि भावप्रिय।

जन गुन गाहक राम दोष दलन करुनायतन॥336॥


अस कहि रही चरन गहि रानी। प्रेम पंक जनु गिरा समानी॥

सुनि सनेहसानी बर बानी। बहुबिधि राम सासु सनमानी॥

राम बिदा मागत कर जोरी। कीन्ह प्रनामु बहोरि बहोरी॥

पाइ असीस बहुरि सिरु नाई। भाइन्ह सहित चले रघुराई॥

मंजु मधुर मूरति उर आनी। भई सनेह सिथिल सब रानी॥

पुनि धीरजु धरि कुअँरि हँकारी। बार बार भेटहिं महतारीं॥

पहुँचावहिं फिरि मिलहिं बहोरी। बढ़ी परस्पर प्रीति न थोरी॥

पुनि पुनि मिलत सखिन्ह बिलगाई। बाल बच्छ जिमि धेनु लवाई॥

दो0-प्रेमबिबस नर नारि सब सखिन्ह सहित रनिवासु।

मानहुँ कीन्ह बिदेहपुर करुनाँ बिरहँ निवासु॥337॥


सुक सारिका जानकी ज्याए। कनक पिंजरन्हि राखि पढ़ाए॥

ब्याकुल कहहिं कहाँ बैदेही। सुनि धीरजु परिहरइ न केही॥

भए बिकल खग मृग एहि भाँति। मनुज दसा कैसें कहि जाती॥

बंधु समेत जनकु तब आए। प्रेम उमगि लोचन जल छाए॥

सीय बिलोकि धीरता भागी। रहे कहावत परम बिरागी॥

लीन्हि राँय उर लाइ जानकी। मिटी महामरजाद ग्यान की॥

समुझावत सब सचिव सयाने। कीन्ह बिचारु न अवसर जाने॥

बारहिं बार सुता उर लाई। सजि सुंदर पालकीं मगाई॥

दो0-प्रेमबिबस परिवारु सबु जानि सुलगन नरेस।

कुँअरि चढ़ाई पालकिन्ह सुमिरे सिद्धि गनेस॥338॥


बहुबिधि भूप सुता समुझाई। नारिधरमु कुलरीति सिखाई॥

दासीं दास दिए बहुतेरे। सुचि सेवक जे प्रिय सिय केरे॥

सीय चलत ब्याकुल पुरबासी। होहिं सगुन सुभ मंगल रासी॥

भूसुर सचिव समेत समाजा। संग चले पहुँचावन राजा॥

समय बिलोकि बाजने बाजे। रथ गज बाजि बरातिन्ह साजे॥

दसरथ बिप्र बोलि सब लीन्हे। दान मान परिपूरन कीन्हे॥

चरन सरोज धूरि धरि सीसा। मुदित महीपति पाइ असीसा॥

सुमिरि गजाननु कीन्ह पयाना। मंगलमूल सगुन भए नाना॥

दो0-सुर प्रसून बरषहि हरषि करहिं अपछरा गान।

चले अवधपति अवधपुर मुदित बजाइ निसान॥339॥


नृप करि बिनय महाजन फेरे। सादर सकल मागने टेरे॥

भूषन बसन बाजि गज दीन्हे। प्रेम पोषि ठाढ़े सब कीन्हे॥

बार बार बिरिदावलि भाषी। फिरे सकल रामहि उर राखी॥

बहुरि बहुरि कोसलपति कहहीं। जनकु प्रेमबस फिरै न चहहीं॥

पुनि कह भूपति बचन सुहाए। फिरिअ महीस दूरि बड़ि आए॥

राउ बहोरि उतरि भए ठाढ़े। प्रेम प्रबाह बिलोचन बाढ़े॥

तब बिदेह बोले कर जोरी। बचन सनेह सुधाँ जनु बोरी॥

करौ कवन बिधि बिनय बनाई। महाराज मोहि दीन्हि बड़ाई॥

दो0-कोसलपति समधी सजन सनमाने सब भाँति।

मिलनि परसपर बिनय अति प्रीति न हृदयँ समाति॥340॥


मुनि मंडलिहि जनक सिरु नावा। आसिरबादु सबहि सन पावा॥

सादर पुनि भेंटे जामाता। रूप सील गुन निधि सब भ्राता॥

जोरि पंकरुह पानि सुहाए। बोले बचन प्रेम जनु जाए॥

राम करौ केहि भाँति प्रसंसा। मुनि महेस मन मानस हंसा॥

करहिं जोग जोगी जेहि लागी। कोहु मोहु ममता मदु त्यागी॥

ब्यापकु ब्रह्मु अलखु अबिनासी। चिदानंदु निरगुन गुनरासी॥

मन समेत जेहि जान न बानी। तरकि न सकहिं सकल अनुमानी॥

महिमा निगमु नेति कहि कहई। जो तिहुँ काल एकरस रहई॥

दो0-नयन बिषय मो कहुँ भयउ सो समस्त सुख मूल।

सबइ लाभु जग जीव कहँ भएँ ईसु अनुकुल॥341॥


सबहि भाँति मोहि दीन्हि बड़ाई। निज जन जानि लीन्ह अपनाई॥

होहिं सहस दस सारद सेषा। करहिं कलप कोटिक भरि लेखा॥

मोर भाग्य राउर गुन गाथा। कहि न सिराहिं सुनहु रघुनाथा॥

मै कछु कहउँ एक बल मोरें। तुम्ह रीझहु सनेह सुठि थोरें॥

बार बार मागउँ कर जोरें। मनु परिहरै चरन जनि भोरें॥

सुनि बर बचन प्रेम जनु पोषे। पूरनकाम रामु परितोषे॥

करि बर बिनय ससुर सनमाने। पितु कौसिक बसिष्ठ सम जाने॥

बिनती बहुरि भरत सन कीन्ही। मिलि सप्रेमु पुनि आसिष दीन्ही॥

दो0-मिले लखन रिपुसूदनहि दीन्हि असीस महीस।

भए परस्पर प्रेमबस फिरि फिरि नावहिं सीस॥342॥


बार बार करि बिनय बड़ाई। रघुपति चले संग सब भाई॥

जनक गहे कौसिक पद जाई। चरन रेनु सिर नयनन्ह लाई॥

सुनु मुनीस बर दरसन तोरें। अगमु न कछु प्रतीति मन मोरें॥

जो सुखु सुजसु लोकपति चहहीं। करत मनोरथ सकुचत अहहीं॥

सो सुखु सुजसु सुलभ मोहि स्वामी। सब सिधि तव दरसन अनुगामी॥

कीन्हि बिनय पुनि पुनि सिरु नाई। फिरे महीसु आसिषा पाई॥

चली बरात निसान बजाई। मुदित छोट बड़ सब समुदाई॥

रामहि निरखि ग्राम नर नारी। पाइ नयन फलु होहिं सुखारी॥

दो0-बीच बीच बर बास करि मग लोगन्ह सुख देत।

अवध समीप पुनीत दिन पहुँची आइ जनेत॥343॥


हने निसान पनव बर बाजे। भेरि संख धुनि हय गय गाजे॥

झाँझि बिरव डिंडमीं सुहाई। सरस राग बाजहिं सहनाई॥

पुर जन आवत अकनि बराता। मुदित सकल पुलकावलि गाता॥

निज निज सुंदर सदन सँवारे। हाट बाट चौहट पुर द्वारे॥

गलीं सकल अरगजाँ सिंचाई। जहँ तहँ चौकें चारु पुराई॥

बना बजारु न जाइ बखाना। तोरन केतु पताक बिताना॥

सफल पूगफल कदलि रसाला। रोपे बकुल कदंब तमाला॥

लगे सुभग तरु परसत धरनी। मनिमय आलबाल कल करनी॥

दो0-बिबिध भाँति मंगल कलस गृह गृह रचे सँवारि।

सुर ब्रह्मादि सिहाहिं सब रघुबर पुरी निहारि॥344॥


भूप भवन तेहि अवसर सोहा। रचना देखि मदन मनु मोहा॥

मंगल सगुन मनोहरताई। रिधि सिधि सुख संपदा सुहाई॥

जनु उछाह सब सहज सुहाए। तनु धरि धरि दसरथ दसरथ गृहँ छाए॥

देखन हेतु राम बैदेही। कहहु लालसा होहि न केही॥

जुथ जूथ मिलि चलीं सुआसिनि। निज छबि निदरहिं मदन बिलासनि॥

सकल सुमंगल सजें आरती। गावहिं जनु बहु बेष भारती॥

भूपति भवन कोलाहलु होई। जाइ न बरनि समउ सुखु सोई॥

कौसल्यादि राम महतारीं। प्रेम बिबस तन दसा बिसारीं॥

दो0-दिए दान बिप्रन्ह बिपुल पूजि गनेस पुरारी।

प्रमुदित परम दरिद्र जनु पाइ पदारथ चारि॥345॥


मोद प्रमोद बिबस सब माता। चलहिं न चरन सिथिल भए गाता॥

राम दरस हित अति अनुरागीं। परिछनि साजु सजन सब लागीं॥

बिबिध बिधान बाजने बाजे। मंगल मुदित सुमित्राँ साजे॥

हरद दूब दधि पल्लव फूला। पान पूगफल मंगल मूला॥

अच्छत अंकुर लोचन लाजा। मंजुल मंजरि तुलसि बिराजा॥

छुहे पुरट घट सहज सुहाए। मदन सकुन जनु नीड़ बनाए॥

सगुन सुंगध न जाहिं बखानी। मंगल सकल सजहिं सब रानी॥

रचीं आरतीं बहुत बिधाना। मुदित करहिं कल मंगल गाना॥

दो0-कनक थार भरि मंगलन्हि कमल करन्हि लिएँ मात।

चलीं मुदित परिछनि करन पुलक पल्लवित गात॥346॥


धूप धूम नभु मेचक भयऊ। सावन घन घमंडु जनु ठयऊ॥

सुरतरु सुमन माल सुर बरषहिं। मनहुँ बलाक अवलि मनु करषहिं॥

मंजुल मनिमय बंदनिवारे। मनहुँ पाकरिपु चाप सँवारे॥

प्रगटहिं दुरहिं अटन्ह पर भामिनि। चारु चपल जनु दमकहिं दामिनि॥

दुंदुभि धुनि घन गरजनि घोरा। जाचक चातक दादुर मोरा॥

सुर सुगन्ध सुचि बरषहिं बारी। सुखी सकल ससि पुर नर नारी॥

समउ जानी गुर आयसु दीन्हा। पुर प्रबेसु रघुकुलमनि कीन्हा॥

सुमिरि संभु गिरजा गनराजा। मुदित महीपति सहित समाजा॥

दो0-होहिं सगुन बरषहिं सुमन सुर दुंदुभीं बजाइ।

बिबुध बधू नाचहिं मुदित मंजुल मंगल गाइ॥347॥


मागध सूत बंदि नट नागर। गावहिं जसु तिहु लोक उजागर॥

जय धुनि बिमल बेद बर बानी। दस दिसि सुनिअ सुमंगल सानी॥

बिपुल बाजने बाजन लागे। नभ सुर नगर लोग अनुरागे॥

बने बराती बरनि न जाहीं। महा मुदित मन सुख न समाहीं॥

पुरबासिन्ह तब राय जोहारे। देखत रामहि भए सुखारे॥

करहिं निछावरि मनिगन चीरा। बारि बिलोचन पुलक सरीरा॥

आरति करहिं मुदित पुर नारी। हरषहिं निरखि कुँअर बर चारी॥

सिबिका सुभग ओहार उघारी। देखि दुलहिनिन्ह होहिं सुखारी॥

दो0-एहि बिधि सबही देत सुखु आए राजदुआर।

मुदित मातु परुछनि करहिं बधुन्ह समेत कुमार॥348॥


करहिं आरती बारहिं बारा। प्रेमु प्रमोदु कहै को पारा॥

भूषन मनि पट नाना जाती॥करही निछावरि अगनित भाँती॥

बधुन्ह समेत देखि सुत चारी। परमानंद मगन महतारी॥

पुनि पुनि सीय राम छबि देखी॥मुदित सफल जग जीवन लेखी॥

सखीं सीय मुख पुनि पुनि चाही। गान करहिं निज सुकृत सराही॥

बरषहिं सुमन छनहिं छन देवा। नाचहिं गावहिं लावहिं सेवा॥

देखि मनोहर चारिउ जोरीं। सारद उपमा सकल ढँढोरीं॥

देत न बनहिं निपट लघु लागी। एकटक रहीं रूप अनुरागीं॥

दो0-निगम नीति कुल रीति करि अरघ पाँवड़े देत।

बधुन्ह सहित सुत परिछि सब चलीं लवाइ निकेत॥349॥


चारि सिंघासन सहज सुहाए। जनु मनोज निज हाथ बनाए॥

तिन्ह पर कुअँरि कुअँर बैठारे। सादर पाय पुनित पखारे॥

धूप दीप नैबेद बेद बिधि। पूजे बर दुलहिनि मंगलनिधि॥

बारहिं बार आरती करहीं। ब्यजन चारु चामर सिर ढरहीं॥

बस्तु अनेक निछावर होहीं। भरीं प्रमोद मातु सब सोहीं॥

पावा परम तत्व जनु जोगीं। अमृत लहेउ जनु संतत रोगीं॥

जनम रंक जनु पारस पावा। अंधहि लोचन लाभु सुहावा॥

मूक बदन जनु सारद छाई। मानहुँ समर सूर जय पाई॥

दो0-एहि सुख ते सत कोटि गुन पावहिं मातु अनंदु॥

भाइन्ह सहित बिआहि घर आए रघुकुलचंदु॥350(क)॥

लोक रीत जननी करहिं बर दुलहिनि सकुचाहिं।

मोदु बिनोदु बिलोकि बड़ रामु मनहिं मुसकाहिं॥350(ख)॥


देव पितर पूजे बिधि नीकी। पूजीं सकल बासना जी की॥

सबहिं बंदि मागहिं बरदाना। भाइन्ह सहित राम कल्याना॥

अंतरहित सुर आसिष देहीं। मुदित मातु अंचल भरि लेंहीं॥

भूपति बोलि बराती लीन्हे। जान बसन मनि भूषन दीन्हे॥

आयसु पाइ राखि उर रामहि। मुदित गए सब निज निज धामहि॥

पुर नर नारि सकल पहिराए। घर घर बाजन लगे बधाए॥

जाचक जन जाचहि जोइ जोई। प्रमुदित राउ देहिं सोइ सोई॥

सेवक सकल बजनिआ नाना। पूरन किए दान सनमाना॥

दो0-देंहिं असीस जोहारि सब गावहिं गुन गन गाथ।

तब गुर भूसुर सहित गृहँ गवनु कीन्ह नरनाथ॥351॥


जो बसिष्ठ अनुसासन दीन्ही। लोक बेद बिधि सादर कीन्ही॥

भूसुर भीर देखि सब रानी। सादर उठीं भाग्य बड़ जानी॥

पाय पखारि सकल अन्हवाए। पूजि भली बिधि भूप जेवाँए॥

आदर दान प्रेम परिपोषे। देत असीस चले मन तोषे॥

बहु बिधि कीन्हि गाधिसुत पूजा। नाथ मोहि सम धन्य न दूजा॥

कीन्हि प्रसंसा भूपति भूरी। रानिन्ह सहित लीन्हि पग धूरी॥

भीतर भवन दीन्ह बर बासु। मन जोगवत रह नृप रनिवासू॥

पूजे गुर पद कमल बहोरी। कीन्हि बिनय उर प्रीति न थोरी॥

दो0-बधुन्ह समेत कुमार सब रानिन्ह सहित महीसु।

पुनि पुनि बंदत गुर चरन देत असीस मुनीसु॥352॥


बिनय कीन्हि उर अति अनुरागें। सुत संपदा राखि सब आगें॥

नेगु मागि मुनिनायक लीन्हा। आसिरबादु बहुत बिधि दीन्हा॥

उर धरि रामहि सीय समेता। हरषि कीन्ह गुर गवनु निकेता॥

बिप्रबधू सब भूप बोलाई। चैल चारु भूषन पहिराई॥

बहुरि बोलाइ सुआसिनि लीन्हीं। रुचि बिचारि पहिरावनि दीन्हीं॥

नेगी नेग जोग सब लेहीं। रुचि अनुरुप भूपमनि देहीं॥

प्रिय पाहुने पूज्य जे जाने। भूपति भली भाँति सनमाने॥

देव देखि रघुबीर बिबाहू। बरषि प्रसून प्रसंसि उछाहू॥

दो0-चले निसान बजाइ सुर निज निज पुर सुख पाइ।

कहत परसपर राम जसु प्रेम न हृदयँ समाइ॥353॥


सब बिधि सबहि समदि नरनाहू। रहा हृदयँ भरि पूरि उछाहू॥

जहँ रनिवासु तहाँ पगु धारे। सहित बहूटिन्ह कुअँर निहारे॥

लिए गोद करि मोद समेता। को कहि सकइ भयउ सुखु जेता॥

बधू सप्रेम गोद बैठारीं। बार बार हियँ हरषि दुलारीं॥

देखि समाजु मुदित रनिवासू। सब कें उर अनंद कियो बासू॥

कहेउ भूप जिमि भयउ बिबाहू। सुनि हरषु होत सब काहू॥

जनक राज गुन सीलु बड़ाई। प्रीति रीति संपदा सुहाई॥

बहुबिधि भूप भाट जिमि बरनी। रानीं सब प्रमुदित सुनि करनी॥

दो0-सुतन्ह समेत नहाइ नृप बोलि बिप्र गुर ग्याति।

भोजन कीन्ह अनेक बिधि घरी पंच गइ राति॥354॥


मंगलगान करहिं बर भामिनि। भै सुखमूल मनोहर जामिनि॥

अँचइ पान सब काहूँ पाए। स्त्रग सुगंध भूषित छबि छाए॥

रामहि देखि रजायसु पाई। निज निज भवन चले सिर नाई॥

प्रेम प्रमोद बिनोदु बढ़ाई। समउ समाजु मनोहरताई॥

कहि न सकहि सत सारद सेसू। बेद बिरंचि महेस गनेसू॥

सो मै कहौं कवन बिधि बरनी। भूमिनागु सिर धरइ कि धरनी॥

नृप सब भाँति सबहि सनमानी। कहि मृदु बचन बोलाई रानी॥

बधू लरिकनीं पर घर आईं। राखेहु नयन पलक की नाई॥

दो0-लरिका श्रमित उनीद बस सयन करावहु जाइ।

अस कहि गे बिश्रामगृहँ राम चरन चितु लाइ॥355॥


भूप बचन सुनि सहज सुहाए। जरित कनक मनि पलँग डसाए॥

सुभग सुरभि पय फेन समाना। कोमल कलित सुपेतीं नाना॥

उपबरहन बर बरनि न जाहीं। स्त्रग सुगंध मनिमंदिर माहीं॥

रतनदीप सुठि चारु चँदोवा। कहत न बनइ जान जेहिं जोवा॥

सेज रुचिर रचि रामु उठाए। प्रेम समेत पलँग पौढ़ाए॥

अग्या पुनि पुनि भाइन्ह दीन्ही। निज निज सेज सयन तिन्ह कीन्ही॥

देखि स्याम मृदु मंजुल गाता। कहहिं सप्रेम बचन सब माता॥

मारग जात भयावनि भारी। केहि बिधि तात ताड़का मारी॥

दो0-घोर निसाचर बिकट भट समर गनहिं नहिं काहु॥

मारे सहित सहाय किमि खल मारीच सुबाहु॥356॥


मुनि प्रसाद बलि तात तुम्हारी। ईस अनेक करवरें टारी॥

मख रखवारी करि दुहुँ भाई। गुरु प्रसाद सब बिद्या पाई॥

मुनितय तरी लगत पग धूरी। कीरति रही भुवन भरि पूरी॥

कमठ पीठि पबि कूट कठोरा। नृप समाज महुँ सिव धनु तोरा॥

बिस्व बिजय जसु जानकि पाई। आए भवन ब्याहि सब भाई॥

सकल अमानुष करम तुम्हारे। केवल कौसिक कृपाँ सुधारे॥

आजु सुफल जग जनमु हमारा। देखि तात बिधुबदन तुम्हारा॥

जे दिन गए तुम्हहि बिनु देखें। ते बिरंचि जनि पारहिं लेखें॥

दो0-राम प्रतोषीं मातु सब कहि बिनीत बर बैन।

सुमिरि संभु गुर बिप्र पद किए नीदबस नैन॥357॥


नीदउँ बदन सोह सुठि लोना। मनहुँ साँझ सरसीरुह सोना॥

घर घर करहिं जागरन नारीं। देहिं परसपर मंगल गारीं॥

पुरी बिराजति राजति रजनी। रानीं कहहिं बिलोकहु सजनी॥

सुंदर बधुन्ह सासु लै सोई। फनिकन्ह जनु सिरमनि उर गोई॥

प्रात पुनीत काल प्रभु जागे। अरुनचूड़ बर बोलन लागे॥

बंदि मागधन्हि गुनगन गाए। पुरजन द्वार जोहारन आए॥

बंदि बिप्र सुर गुर पितु माता। पाइ असीस मुदित सब भ्राता॥

जननिन्ह सादर बदन निहारे। भूपति संग द्वार पगु धारे॥

दो0-कीन्ह सौच सब सहज सुचि सरित पुनीत नहाइ।

प्रातक्रिया करि तात पहिं आए चारिउ भाइ॥358॥


नवान्हपारायण, तीसरा विश्राम


भूप बिलोकि लिए उर लाई। बैठै हरषि रजायसु पाई॥

देखि रामु सब सभा जुड़ानी। लोचन लाभ अवधि अनुमानी॥

पुनि बसिष्टु मुनि कौसिक आए। सुभग आसनन्हि मुनि बैठाए॥

सुतन्ह समेत पूजि पद लागे। निरखि रामु दोउ गुर अनुरागे॥

कहहिं बसिष्टु धरम इतिहासा। सुनहिं महीसु सहित रनिवासा॥

मुनि मन अगम गाधिसुत करनी। मुदित बसिष्ट बिपुल बिधि बरनी॥

बोले बामदेउ सब साँची। कीरति कलित लोक तिहुँ माची॥

सुनि आनंदु भयउ सब काहू। राम लखन उर अधिक उछाहू॥

दो0-मंगल मोद उछाह नित जाहिं दिवस एहि भाँति।

उमगी अवध अनंद भरि अधिक अधिक अधिकाति॥359॥


सुदिन सोधि कल कंकन छौरे। मंगल मोद बिनोद न थोरे॥

नित नव सुखु सुर देखि सिहाहीं। अवध जन्म जाचहिं बिधि पाहीं॥

बिस्वामित्रु चलन नित चहहीं। राम सप्रेम बिनय बस रहहीं॥

दिन दिन सयगुन भूपति भाऊ। देखि सराह महामुनिराऊ॥

मागत बिदा राउ अनुरागे। सुतन्ह समेत ठाढ़ भे आगे॥

नाथ सकल संपदा तुम्हारी। मैं सेवकु समेत सुत नारी॥

करब सदा लरिकनः पर छोहू। दरसन देत रहब मुनि मोहू॥

अस कहि राउ सहित सुत रानी। परेउ चरन मुख आव न बानी॥

दीन्ह असीस बिप्र बहु भाँती। चले न प्रीति रीति कहि जाती॥

रामु सप्रेम संग सब भाई। आयसु पाइ फिरे पहुँचाई॥

दो0-राम रूपु भूपति भगति ब्याहु उछाहु अनंदु।

जात सराहत मनहिं मन मुदित गाधिकुलचंदु॥360॥


बामदेव रघुकुल गुर ग्यानी। बहुरि गाधिसुत कथा बखानी॥

सुनि मुनि सुजसु मनहिं मन राऊ। बरनत आपन पुन्य प्रभाऊ॥

बहुरे लोग रजायसु भयऊ। सुतन्ह समेत नृपति गृहँ गयऊ॥

जहँ तहँ राम ब्याहु सबु गावा। सुजसु पुनीत लोक तिहुँ छावा॥

आए ब्याहि रामु घर जब तें। बसइ अनंद अवध सब तब तें॥

प्रभु बिबाहँ जस भयउ उछाहू। सकहिं न बरनि गिरा अहिनाहू॥

कबिकुल जीवनु पावन जानी॥राम सीय जसु मंगल खानी॥

तेहि ते मैं कछु कहा बखानी। करन पुनीत हेतु निज बानी॥

छं0-निज गिरा पावनि करन कारन राम जसु तुलसी कह्यो।

रघुबीर चरित अपार बारिधि पारु कबि कौनें लह्यो॥

उपबीत ब्याह उछाह मंगल सुनि जे सादर गावहीं।

बैदेहि राम प्रसाद ते जन सर्बदा सुखु पावहीं॥

सो0-सिय रघुबीर बिबाहु जे सप्रेम गावहिं सुनहिं।

तिन्ह कहुँ सदा उछाहु मंगलायतन राम जसु॥361॥


मासपारायण, बारहवाँ विश्राम


इति श्रीमद्रामचरितमानसे सकलकलिकलुषबिध्वंसने


प्रथमः सोपानः समाप्तः।


(बालकाण्ड समाप्त) 

गोस्वामी तुलसीदास

तुलसीदास रामचरितमानस की रचना करते हुए
जन्मरामबोला
११ अगस्त १५११ (सम्वत्- 1568 वि०, श्रावण शुक्ल सप्तमी, शुक्रवार)[1]
सोरों शूकरक्षेत्र, जनपद- कासगंजउत्तर प्रदेशभारत
मृत्यु३० अगस्त १६२३ (सम्वत १६८० वि०, श्रावण शुक्ल सप्तमी, गुरुवार)
वाराणसी
गुरु/शिक्षकशूकरक्षेत्र सोरों निवासी पंडित नृसिंह चौधरी
खिताब/सम्मानगोस्वामी, अभिनववाल्मीकि, इत्यादि
साहित्यिक कार्यरामचरितमानस, विनयपत्रिका, दोहावली, कवितावली, हनुमान चालीसा, वैराग्य सन्दीपनी, जानकी मंगल, पार्वती मंगल, इत्यादि
कथनसीयराममय सब जग जानी।
करउँ प्रनाम जोरि जुग पानी ॥
(रामचरितमानस १.८.२)
धर्महिन्दू
दर्शनविशिष्टद्वैत

No comments:

Featured post

हिंदी भजन लिरिक्स | भजन-संग्रह | Bhajan Lyrics in Hindi

लोकप्रिय हिंदी भजन लिरिक्स विभिन्न कलाकारों , भक्त कवियों और संतों द्वारा गाए और रचाए गए भजन गीत भक्ति गीत का लिखित संग्रह क्लिक कर पढ़ें एवं...

Labels

Aakhari Kalaam Aalam Sheikh Kavita Aansu Aao Aao Yashoda Ke Laal Aao Rama Bhog Lagao Shyama Aaradhya Shri Ram lyrics Aarti Geet Aawazon Ke Ghere Ab Kripa Karo Shri Ram Nath Dukh Taaro acharya ramchandra shukla Achyutashtakam lyrics Ada Jafri ada Zafri Adam Gondvi Adeem Hashmi Ghazal Adil Mansuri Ghazal ae maalik tere bande Agam Singh Giri Agyatvaas Katha Ahmad Mushtaq Ghazal Ahmed Faraz Ghazal Ahmed Nadeem Qasami Ghazal ai ishq hamein barbaad na kar Aisi Bhole Ki Re Chadhi Hai Baraat Aitbar Sajid Ghazal Ajneya ke quote Akbar Allahabadi Akbar Allahabadi Ghazal Akbar Allahabadi Ke Kisse Akbar-Birbal Akharavat Akhilesh Tiwari Ghazal Akhtar Shirani Ghazal AKHTAR SHIRANI NAZM AKHTARUL IMAN NAZM Akshay Upadhyay ki Kavita Albeli Ali ke Pad Ali Sardar Jafri Ghazal Allama Iqbal Ghazal Alok Dhanwa Kavita amarkant poet stories Ambika Datt Vyas Ameer Minai Ghazal ameer minai ghazals Amir Khusrow Dohe- Kavita-geet-paheliya Ana Qasmi Ghazal Anamika Anamika Suryakant Tripathi "Nirala" kavita Anand Bakshi Andher Nagri Chaupat Raja Angika Bhakti Geet Angika Bujoval Geet Angika Fekda Angika Koshi Geet Angika Lokgatha Angika Lori Geet- Lokgeet Angika Manon Geet Angika Ritu Geet Angika Sohar Geet Anjana Bhatt Ankhiyan Hari Darshan Ki Pyasi Ankita Jain Anmol Vachan Sangrah Hindi Anoop Jalota Ansar Kambari Ghazal Arjundas Kediya Arun Kamal Kavita ashaar Ashok Anjum Ghazal Ashok Anjum ghazals Ashok Chakradhar Ashtak ashtakam Asrar Ul Haq Majaz Ghazal Asrarul Haq Majaz Asrarul Haq Majaz ke kisse atal bihari vajpayi Ath Shri Krishnashtakam lyrics Ath Shri Shiv Ashtakam lyrics Atha Shri Ganeshashtakam lyrics athaniyan kahani Atima Awadhi lokgeet Ayodhya Singh Upadhyay Harioudh Kavita Aziz Azad Aziz Bano Darab Wafa Aziz Lakhnavi Aziz Warsi Baal Ali Baal Geet Baal Mahabharat Katha baal sahitya baalgeet baanke bihari ji ashtak baas kahani baba kavne nagariya bachchon ke gaane Bada Natkhat Hai Re Badhawa Geet Bagheli Lokgeet Bahadur Shah Zafar Ghazal Baiga Geet Baiga Lokgeet Bairisal Bakhna Banarasi Das ke Chhappay. Banarasi Das ke Kavitt Banarasi Das ke Pad Banarasi Das ke Sawaiya Bangla Geet Bangla Lokgeet Barahmasa Geet Barahmasi Geet Bari Aatik Geet Barve Ramayan Ji Bashar Nawaz Ghazal Bashir Badra Bashir Badra ke Kisse Batgamni Geet Beet Gaye Din lyrics Bekal Utsahi Bekal Utsahi Ghazals Betal Pachchisi Bhadawari lokgeet Bhagavad Gita Bhagavad Gita Chapter Bhagavad Gita Hindi Bhagwan Meri Naiya lyrics Bhagwati Charan Verma Bhagwwat Rasik Bhaj Man Mere Ram Naam bhajan bhajan lyrics bhajan lyrics in hindi bhajan sangrah bhajan-pad-mishrit Bhakt Rupkala Bhakt Surdas Ji bhaktikaal kavi bhakto ke dohe Bhanubhakta Acharya Bharat Bhushan Agrawal Bharat Bhushan Agrawal kavita Bharat Durdasha Bharatendu Harishchandra Bharatendu Harishchandra Ghazal Bharatendu Harishchandra Kavita Bheel Geet Bheru Bhairav Geet Bhil Lokgeet Bhojpuri Geet bhojpuri rakhi geet Bhole Nath ke Bhajan Bhupati Kavi ke Dohe Bhupi Sherchan Bihari bimalda kahani bindu je ke bhajan bindu ji maharaj rachna Bindu Ji Rachna Biography Birha Geet Biyah se Diragaman Geet Brij Narayan Chakbast Budhesar Biyah Geet Budhjan Bulla Sahab bulle shah Bundeli Banna Geet Bundeli Dadre Geet Bundeli Faag Geet Bundeli Gali Geet Bundeli Sohar Geet Bundeli Varsha Geet Chacha Hit Vrindavandas Chalisa Likhi hui Chalisa Lyrics chalisa lyrics hindi chalisa sangrah Chalo Re Sakhiyan lyrics Chanakya Chand Bardai's Doha Chand Bardai's Pad Chand Bardai's Raso Kavya Chandrakant Devtale Kavita Chandrakant Devtale poem Chandrakanta Upanyas Chaturbhuj Das ke Pad Chaturbhujdas Chaturthi Geet Chaumasa Geet Cheegat Geet Chetavar Geet Chhainya Chhainya Chhamasa Geet Chhatisgarh Lokgeet Chheehal Panch Saheli Geet Chhitswami ke Pad. छीतस्वामी के पद Chhitswami Pad Chhotelal Das Ji Ke Bhajan Children Stories Chitradhar Chitswami ke pad Chuhar Chori Pakaria Geet couplet Daag Dehalvi Daag Dehalvi ke kisse Dadu Dayal Dadu Dayal Bhajan dadu ke bhajan Dahkan Geet Damad Geet Dariya Bihar Wale das paise aur dadi Data Ram Diye Hi Jata daya kar daan Dayabai Dayaram Deendayal Giri deshbhakti kavita Devadas Devendra Kumar Bangali Devi Geet Devi Jagdamba Geet Devi-Devataak Geet Devkinandan Khatri Novel Devsen Dhanna Bhagat Dharmvir Bharti Dharmvir Bharti kavita Dharmvir Bharti poetry Dharnidas Bhajan Sangrah Dhol Nagada Dhruvdas ke Dohe Dhruvdas ke Pad Dhruvdas ke Savaiyya dhuan kahani Dinbandhu Deenanath dingal kavi Diva Ni Divete Doha doha of vidhyapati Dohawali Dohe dohe gurujan ke Dohe Of Bulleh Shah Dohe Sant Guru Ravidas Droupadi Swyamvar Katha Dukhiyaon Ke Dukhh Door Dukhiyaon Ke Dukhh Door Kare Dularelal Bhargav Dulha Ram Siya Dulhi Ri Dushyant Kumar Dushyant Kumar Kavita ek hajar naam Ek Kanth Vishpayi Ekadashi Geet Ekadashi Story Hindi Ekadashi Vrat Katha ekadsahi vrat katha Faag Geet faag languriya bhadawari Faagu Geet Fahmida Riaz Nazm Fairy Tales India famous poetry akbar allahabadi Firak Gorakhpuri Firaq Gorakhpuri Ghazal Firaq Gorakhpuri Ke Kisse folk lore Folk Song Lyrics folk song lyrics rajasthani Folk Stories Folk Tales Fulwari Darshan Geet funny poetry Gadadar Bhatt ke Pad Gadhwali Geet gadhwali kavya Gaiye Ganpati Jag Vandan lyrics Ganpati Bappa Ki Jai Bolo Ganpati Ganesh garhwali kavya rachnaen Garibdas Gaurik Geet Gavri Bai Gawribai Gazal Geet Geet Lyrics geeta rabari top ten Ghajal Ghazal Ghazal aur SHayari Ghazal of amir minayi ghazal of poet akbar allahabadi ghazal writer Ghazals Ghazals of Akbar Hyderabadi Ghazals of Akhilesh Tiwari Ghazals of Azhar Inayati Ghazals of Bashar Nawaz Ghazals of Fahmida Riaz Ghazals of Hasrat Mohani Ghazals of Mohammad Rafi Sauda Ghazals of Shaad Azimabadi Ghazals of Shahryar Ghazal Ghazals of Shakeel Azmi Ghazals of Shakeel Badayuni Ghazal शकील बदायूनी की ग़ज़लें Ghazals of Waseem Barelvi Ghazl Ghzal Giridharan gitawali God Kavita Poem Poetry Gond Lokgeet Gopal Bhand Gopal Das Neeraj Gopal Sharan Singh Gopal Singh Nepali Gopi Geet Hindi goswami tulsidas ji Govind Swami ke Pad Gramya Gujarati Lokgeet Gujrati Lokgeet Gulzar Gulzar Ghazal Gulzar Ghazals Gulzar introduction gulzar ki kahaniyan Gulzar Sangrah Gunjan Guru Aagya Mein Nish Din Rahiye Guru Amardas Guru Angad Dev Guru Angad Dev Ji Salok Guru Nanak guru nanak dev Guru Nanak Dev Ji Guru Nanak Ke Sabad Guru Tegh Bahadur Gwalari Geet Gyanendrapati Kavita Habib Jalib Habib Jalib Nazm ham honge kaamyab hamko man ki shakti Hanuman Bahuk har desh mein tu Har Saans Mein Har Bol Mein lyrics Hari Bhajan Bina Sukh Shanti Nahi Hari Tum Haro Jan Ki Bheer Haridas Ke Pad Harihar Prasad hariodh Hariom Panwar Hariram Vyas ke Pad Harishankar Parsai Ke Vyangya Harivyas Dev Hariyanvi Lokgeet hariyanvi village songs haryanvi folk song Hasya Vyang Sangrah Hasya Vyangya Urdu ke He Govind Rakho Sharan lyrics he prabho aanand He Re Kanhiya lyrics He Rom Rom Mein Basne Wale Ram lyrics He Rom Rom Mein lyrics he shaarde ma Hemchandra Himachal Ke Lokgeet hindi chalisa lyrics hindi dohe hindi font ghazal hindi kahani hindi kahani for kids hindi kahani premchand hindi kahaniya hindi kavita hindi kids children story Hindi Lyrics Hindi Nibandh hindi poetry freedom hindi poetry of nirmala putul hindi prathna Hindi quote hindi satire hindi stories hindi story hindi story by gulzar Hindi story for kids hindi vyangya Hit Harivansh ke Pad Humein Nand Nandan Mol Liyo i Kavita Important Days incorrect words in hindi Indeevar Indraprasth Katha Insha Allah Khan Insha Ghazals in Hindi introduction Isuri itni shakti hamein Jaamun ka Ped Story Jaan Kavi Jaant Geet Jab Se Lagan Lagi Prabhu Teri Jai Jai Giribar Raj Kisori Jai Ram Ramaramanam Shamanam lyrics Jai Shankar Prasad Hindi Stories Jai Shankar Prasad Hindi Story Jaishankar Prasad Jalte Hue Van Ka Vasant Jamal kavi Jan Nisar Akhtar Janaki Mangal Janm Sanskarak Geet japur ji sahib Jasuram Jaswant Singh Jat Jatin Geet Jaun Elia Jaun Eliya Jeevan Singh Jhamdas Jharna Jharni Geet Jhummari Geet Jigar Moradabadi Jigar Moradabadi Ghazal Jigar Moradabadi Ke Kisse jogira geet John Eliyaa Joindu Joodiram Josh Malihabadi Josh Malihabadi ke Kisse Judiram Bhajan Kaafi Of Bulleh Shah Kabeer kabeer bhajan kabir bhajan Kabir Bhajan Sangrah Lyrics Kabir ke Bhajan Kabir Ke Dohe kafiya Kahani kahaniyan Kaifi Azmi Kailash Gautam kajli lokgeet Kajli lokgeet khari boli Kajri Geet Kaka Hathrasi Kala Aur Boodha Chand Kamayani Kanan-Kusum Kanauji Lokgeet Kanhiya Kanhiya Tujhe Aana Padega Karikanha Biyah Geet Karuna Bhari Pukar Sun kashmiri lok katha Kaushalya Rani Apne Lala Ko Dulrave Kavi Daulat Kavi Pradeep Lyrics kaviraja bankidas Kavit Kavita Kavita Sangrah kavita sangrah आवाज़ों के घेरे दुष्यन्त kavitaa Kavitt kaviyon ke dohe Kavya Natak Kedarnath Agrawa Kedarnath Singh Keshavdas ke Savaiya khadi boli wedding geet Khadi Ke Phool Khari Boli Lok Geet Khelauna Geet Khuman Bandijan Khumar Barabankvi Ghazal Kishan Saroj kiski kahani Kisse Kobar Geet Korku Geet Korku Lokgeet Kripanivas Kriparam Kriparam Khidiya sauratha Krishn Bihari Noor Krishna Bhajan Lyrics Krishna Chander krishna gitawali Krishnadas ke Pad kshatriya naai aur bhikhari ki kahani Kuch bhi ban bas kayar mat ban Kuchh Aur Nazmein Kumauni Lokgeet Kunkada Geet Kunwar Mahendra Singh Bedi ke Kisse Kunwar Narayan Kusma Haran Geet Kusumagraj Kutban ke Kadvak l Kavita Laakh ka Ghar Katha Laal Kavi ki Rachnaen Laalju Priyaju Naamavali Lachika Rani Lagni Geet Lalil Kishori Bhajan Lalitkishori Lalitmohini Dev Lalnath latife Latife बशीर बद्र के क़िस्से Latiife Laxmi Prasad Devkota Lehar Lekhnath Paudyal Llatiife Lok katha Lok-Katha Chhattisgarh Lok-Katha Manipuri Lok-Katha Uttarakhand Lokgeet Lokgeet Lyrics Lokpriya krishna bhajan lyrics Lyrics Lyrics from movie lyrics of kids song lyrics of krishna bhajan popular Ma Tara Ashirvad maa shaarde Madanashtak Rahim Madhujwal Madhurashtakam lyrics magahi geet magahi lokgeet maghi geet Mahadevi Verma Mahakavi poet kalidas mahakavya Mahalakshmiashtakam Mahapatra Narhari Bandijan Mahuak Geet Maithili Lokgeeet Maithili lokgeet Majaj Lakhnavi Ghazal Makhan Chor Makhanlal Chaturved Malaar Geet Malik Muhammad Jayasi Malukdas Malukdas Pad malvi ganesh geet malvi lokgeet Malvi Lokgeet lyrics in Hindi Man Tadpat Hari Darshan Ko Aaj lyrics manavta ke mandir MangalGaan Manikdeh Salhes Darshan Geet Manjhan ke Kadvak mansarovar story collection Manu Hariya Marathi Lokgeet Matiram Mayawi Sarovar Katha meer taqi meer ghazal meer taqi meer ghazals Meerabai Ke Bhajan Lyrics Meghdoot Mahakavi Kalidasa Meri Tan Heriye milti hai zindagi mein mohabbat mir taqi mir ghazal Mira Bai Ke Pad Mira ke Bhajan MiraBai pad explanation Mirza Ghalib MIRZA GHALIB Ghazal Mirza Ghalib Latiife Misc Poetry Misc. Poetry Gulzar Mishrit Geet Mitadas Mohan Momin Khan Momin moral story for kid Motiram Biyah Geet Motivational Story mrigavati Mubarak ke Dohe Muktak Mukund Madhav Govind Mulla Nasruddin Muna Madan Mundan Geet Munj munshi premchand Munshi Premchand kahani Munshi Premchand ke Upanyas munshi premchand ki kahani munshi premchand ki kahanni Munshi Premchand Quote Muztar Khairabadi Ghazal na tha kuchh to KHuda tha Nabhadas Nachyo Bahut Gopal Nagar-Shobha Rahim Nagaridas Nakta Geet nanakdev ji Nand Kishore lyrics Nanddas ji ka Pad Nanddas Ji ki Rachna Nandoi Geet Naqsh Layalpuri narendra sharma Narottamdas Ji Granth Nasir Kazmi Ghazal Nasir Kazmi Ghazal Ghazals नासिर काज़मी ग़ज़लें navgeet Nawaz Deobandi Nawaz Deobandi Ghazal Naye Subhashit Nazeer Banarasi Nazm Nazmein Nazms Nazms Of Fahmida Riaz Nepali Kavi Nida Fazli nimadi geet Nimari geet Nipat Niranjan Nirgun Geet Nirmala Putul Kavita निर्मला पुतुल की कविताएँ Nirmala Putul poem Noon Meem Rashid Ghazal Novel Obaidullah Aleem Ghazal old Wedding Song Paat Bhari Sahari Pabani Geet Pad pad Vyakhya Padawali Raidas Padmakar Padmavat Padmavati Pallav Panchtantra Hindi Kahani Pandav Dhritrashtra Katha Panwari Lokgeet Parba Pokhri Yagya Geet Parichay Parichhan Geet Parmanand das Parmanand das ke Pad Parsat Pad Pavan Parvati mangal Parveen Shakir Ghazal Parwati Mangal Paryayvachi Shabd patriotic poe patriotic poem patriotism hindi poem Pavas Geet Pawan Karan Kavita Pawan Karan pem Pawari Lok geet Pawari Lokgeet Phanishwar Nath Renu Phooli Bai Pirzada Qasim Ghazal Ghazals poem Poem for Kids Poems poet poetry poetry Pawan Karan popular ghazals Popular Poems of Manglesh Dabral Prabal Prem Ke Paale Prabhu Ko Bisar lyrics Prabhu Tero Naam prasidh bhajan prayer in hindi Premchand Stories Premlata Prithviraj Raso Puchhta kyon shesh kitni raat Puhkar bhaktikaal kavi Puhkar ke Dohe Pukhraj Punjabi folk song Punjabi Lokgeet Qateel Shifai Qita Quote quote in hindi Quote of Acharya Ramchandra Shukla Quote of Antonio Gramsci Quote of Bhuvaneshvar Quote of Chanakya Quote of Dharmveer Bharti Quote of Dhumil धूमिल के कोट्स उद्धरण Quote of Doodhnath Singh Quote of Elfriede Jelinek Quote of Gabriel Garcia Marquez Quote of Gajanan Madhav Muktibodh Quote of Ganganath Jha Quote of George Orwell Quote of Gorakh Pandey Quote of Gyanranjan Quote of Harishankar Parsai Quote of Hindi Poet Agyeya Quote of Jaishankar Prasad Quote of Jean Cocteau Quote of Kedarnath Singh Quote of Krishn Baldev Vaid Quote of Kunwar Narayan Quote of Mahatma Gandhi Quote of Malyaj Quote of Manglesh Dabral Quote of Manohar Shyam Joshi Quote of Mark Twain Quote of Mohan Rakesh Quote of Mridula Garg Quote of Namvar Singh Quote of Naveen Sagar Quote of Nirmal Verma Quote of Peter Handke Quote of Phanishwarnath Renu Quote of Premchand Quote of Rabindranath Tagore Quote of Raghuvir Sahay Quote of Rajkamal Choudhary Quote of Ranier Maria Rilke Quote of Trilochan Quote of Yun Fusse quotes Raag Halur Geet Raas Geet Raat Pashmine Ki Radha Krishna Bhajan Radha Raas Bihari Raghubar Tumko Meri Laaj Raghurajsingh Rahim ki Rachnaen Raidas Raja Mehdi Ali Khan Lyrics Rajasthani Geet Rajasthani Lokgeet Lyrics Rajasthani lyrics Rajasthani song lyrics in hindi Rajesh Joshi Rajinder Manchanda Bani Ram Bin Tan Ko Ram Birajo Hriday Bhavan Mein Ram Bolo Ram Ram Do Nij Charno Mein Sthaan Ram Kare So Hoy Re Manwa ram ki shakti pooja suryakant tripathi nirala Ram Prasad Bismil Ram Ram Kahe Na Bole Ram Sahay Das Ram Sumir Ram Sumir lyrics Ramagya Prashna Ramanath Awasthi Geet Ramashankar Yadav VIdrohi Ramavtar Tyagi Kavita Ramcharandas Ramcharitmanas Ramcharitmanas Tulsidas Ramdarsh Mishra Ramdarsh Mishra Kavita Ramdev Ji ke Geet Ramdhari Singh Dinkar Ramdhari Singh Kavyateerth Ramhi Ram Bas Ramhi Ramkumar Verma Ramrasrangmani Rasik Ali Raskhan Biography Raskhan ke Dohe Raskhan ke Savaiya Raskhan Poems Rasleen Rasnidhi Raso Kavya Ratnawali ravi par kahani Ravidas ji ke Shabad Ravindra Jain Ravindra Jain Hindi Geet Ray Deviprasad Poorn Ritu aa Parvak Geet Rom Rom Mein Rama Hua Hai lyrics RONA SER MA Roopsaras Ropani Geet Roti Geet Rukmani Sammari Geet Saanjh Geet Sabad Sagar Siddiqui sahastra naam sahastra namawali Sahir Ludhianvi Ghazal sahir ludhiyanvi Sahjobai Sain Bhagat Sakhin Madhya Siya Sohati Salhes Geet salok salok nanakdevji ke Sama Chakeba Geet Samdaun Geet Sammari Geet Sankata Mochana Hanumanashtaka Sanskrit lok geet Sanskrit Shlok Sant Babalal Sant Kavi Vrind sant keshavdas Sant Laldas ke Shabd aur Dohe Sant Parshuram Sant Peepa Sant Pipa Sant Ravidas Sant Ravidas ke Pad Sant Saligram Sant Shivdayal Singh Sant Shivnarayan sant surdas bhajan Sant Tukaram Sant Tukaram ke Pad Santhali Lokgeet santo ke dohe Saqi Faruqi saravati prathna Sarv Shaktimate Paramatmane satire Satyanarayan Kaviratn Savaiya Savaiyya Saveya Sawan Geet Sawan lokgeet khari boli school prayers Senapati ke Kavitt Shaad Azimabadi Ghazal Shaan Shabad Shabad Of Bulleh Shah Shabd Shabd Raidas Ji Shad Azimabadi Ghazal Shaharyar Ghazal Shahryar Ghazal Shail Chaturvedi Shail Chaturvedi Kavita Shailendra Shakuni Pravesh Katha shalok Shambhunath Singh Sharan Mein Aaye Hain lyrics Shariq Kaifi Shaukat Thanvi Shaukat Thanvi ke Kisse Shayari shayari of ameer minai Sheikh Chilli Sher Sher Shayari on Various Topics Shiv Ashtakam lyrics Shiv Bhajan Lyrics Shiv Sampati Shivji Ka Byah lyrics shlok Shree Nandkumarashtakam lyrics Shri Dinabandhvashtakam lyrics Shri Ganesh Vandana Shri Gaurishashtakam lyrics Shri Govindashtakam lyrics Shri Hanuman Chalisa Shri Hari Sharanashtakam Shri Hathi ki Rachnaen Shri Hit Chaurasi Shri Hit dhruvdas ji Shri Kalikashtakam Shri Kamalapatyashtakam Shri Krishna Bal-Madhuri Shri Krishna Gitavali Shri Krishna Krupa Kataksh Shri Krishna Saral Shri Lingashtakam lyrics Shri Narayanashtakam lyrics Shri Radha Chalisa Shri Radha krupakataksh Shri Rama Ashtakam lyrics Shri Ramachandra Ashtakam lyrics Shri Ramaprema Ashtakam Shri Rudrashtakam lyrics Shri satleela Shri Shiva Ramashtakastotram lyrics Shri Surya Mandala Ashtakam Shri Vishvanath Ashtakam lyrics Shribhatt ke Pad Shridhar Pathak Shrikant Verma Shringar-Soratha Rahim Shubh Din Pratham Ganesh Manao Shyam Teri Bansi Pukare Radha Naam lyrics Shyambihari Shrivastava Sinhasan Battisi Sohar Geet Somprabh Suri Songs Lyrics radha krishna stories in hindi Story story in hindi Story panchtantra hindi Stotra/Shloka Subhadra Kumari Chauhan Subramanyam Bharti Kavita Sudama Charit sudama chrit kavita Sudama Panday Dhumil Sudarshan Fakir Ghazals Sudhakar Dwivedi Sujan Raskhan Rachna Sukh-Varan Prabhu sukt sangrah suktam Sumiran Salhes Geet Sumitranandan Pant Sundardas Sundardas ke Savaiyya Sur Ki Gati Main lyrics Sur Sukhsagar Surdas surdas bhajan surdas bhajan lyrics Surya Ka Swagat Suryakant Tripathi Nirala Suryamal Mishran Swarna Kiran Swarndhuli taqseem kahani Tenali ram ki kahaniyan Tenali rama Tenali Raman Tirhut Geet Tora Man Darpan Kahlaye lyrics Triveni Tu Pyar Ka Sagar Hai lyrics tukhari barah maah Tulsidas tulsidas ji tulsidas ji ramcharitmanas Tum Meri Rakho Laaj Hari Tum Utho Siya Singar Karo tumhi ho mata pita Tyagi ki kavita Udasi Geet Udayraj Jati Uncategorized unchi edi wali mam Upanyas Upnayan Geet Urdu Shabdawali Uttra Vairagya Sandipani Vaivahik Lokgeet Rajasthani Var ke khayaba kaal Geet Vasant Geet Vidayi Geet Vidhyapati ki rachnaen Vidur Niti Hindi Vidyapati ke dohe Vidyapati ke geet Vikram Vikramorvasiyam Play Kalidasa Vikrat ka Bhram Katha vinay pachasa baanke bihari ji Vinod Kumar Shukl Kavita Vishnu Vaman Shirwadkar Vivah Geet vivah lokgeet khari boli Vividh Geet Viyogi Hari Vrat Kathaen vyangya vyangya kavita Wali Dakni Ghazal Wali Dakni Ki Ghazal aur SHayari ya kundendutusharhardhavala Yaar Julahe Yaari Sahab Yagana Changezi Yash Malviya Kavita Yash Malviya poem Yash Malviya poetry Yashomati Maiya Se Bole Nandlala lyrics Yog Geet Yudhishtar Vedna Katha Yugaant Yuglaananysharan Yugpath Yugvani Zafar Iqbal Ghazal अ से ज्ञ तक विलोम शब्द हिंदी संग्रह अकबर इलाहाबादी अकबर इलाहाबादी के क़िस्से अकबर इलाहाबादी ग़ज़ल अकबर हैदराबादी अकबर हैदराबादी की ग़ज़लें अकबर-बीरबल अंकिता जैन अक्षय उपाध्याय की कविताएँ अखरावट अंखियाँ हरि दरसन की प्यासी अखिलेश तिवारी अख़्तर शीरानी ग़ज़ल अख़्तर शीरानी नज्म अख़्तर-उल-ईमान नज़्म अगमसिँह गिरी अंगिका ऋतु गीत अंगिका कोशी गीत अंगिका फेकड़ा गीत अंगिका बुझौवल गीत अंगिका भक्ति गीत अंगिका मनौन गीत अंगिका लोकगाथा अंगिका लोकगीत अंगिका लोरियाँ अंगिका सोहर गीत अच्युताष्टकम् अंजना भट्ट अज़हर इनायती की ग़ज़लें अज़ीज़ आज़ाद अज़ीज़ बानो दाराब वफ़ा अज़ीज़ लखन अज़ीज़ लखनवी ग़ज़लें अज़ीज़ लखनवी शेर अज़ीज़ वारसी अज्ञातवास अज्ञेय अज्ञेय के उद्धरण अटल बिहारी वाजपेयी अतिमा अंतोनियो ग्राम्शी के कोट्स अथ श्री कृष्णाष्टकम् अथ श्री गणेशाष्टकम् अथ श्री शिवाष्टकम् अदम गोंडवी अदा ज़ाफ़री अदीम हाशमी गजल अदीम हाशमी ग़ज़लें अंधेर नगरी चौपट्ट राजा अनमोल वचन अना क़ासमी की गजलें अनामिका अनूप जलोटा अब कृपा करो श्री राम नाथ दुख टारो अंबिकादत्त व्यास अमीर खुसरो के दोहे- गीत -कविता -पहेलियाँ अमीर मीनाई ग़ज़ल अयोध्या सिंह उपाध्याय हरिऔध कविताएँ अरुण कमल की कविताएँ अर्जुनदास केडिया अर्थ सहित Rahim ke Dohe अलबेलीअलि के पद अली सरदार जाफ़री ग़ज़ल अल्लामा इक़बाल ग़ज़ल अवधी गीत अवधी जाँत गीत अवधी देवी गीत अवधी नकटा गीत अवधी निर्गुण गीत अवधी फाग गीत अवधी बारामासी गीत अवधी बाल-गीत अवधी बिरहा गीत अवधी रोटी गीत अवधी रोपनी गीत अवधी लोकगीत अवधी विदाई गीत अवधी विवाह गीत अवधी सावन गीत अवधी सोहर गीत अशोक अंजुम ग़ज़लें अशोक चक्रधर अष्टक अष्टकम असरार-उल-हक़ मजाज़ असरार-उल-हक़ मजाज़ ग़ज़ल अंसार कंबरी की हिंदी ग़ज़लें अहमद नदीम क़ासमी ग़ज़ल अहमद फ़राज़ ग़ज़ल अहमद मुश्ताक ग़ज़ल आओ आओ यशोदा के लाल आओ रामा भोग लगाओ श्यामा आखरी कलाम आचार्य रामचंद्र शुक्ल आचार्य रामचंद्र शुक्ल के कोट्स आदिल मंसूरी ग़ज़ल आनंद बख्शी आराध्य श्रीराम आलम शेख की कविता आल्हा ऊदल गीत भोजपुरी आवाज़ों के घेरे इंद्रप्रस्थ इंशा अल्ला खाँ 'इंशा' की ग़ज़लें ईश्वर पर कविताएँ ईसुरी की फाग उत्तरा उदयराज जती उद्धरण उबटन मगही उबैदुल्लाह अलीम ग़ज़ल उर्दू शब्दावली उर्दू-हिन्दी शब्दकोश एक कंठ विषपायी एक क्षत्रिय एकादशी व्रत कथा एल्फ्रीडे येलिनेक के कोट्स ऐ इश्क़ हमें बर्बाद न कर ऐतबार साजिद ग़ज़ल ऐसी भोले की रे चढ़ी है बरात कजरी झूला उत्सव गीत क़तील शिफ़ाई कन्नौजी लोकगीत कन्हैया कन्हैया तुझे आना पड़ेगा कबीर के दोहे कबीर के भजन कबीर भजन करुणा भरी पुकार सुन कला और बूढ़ा चाँद कवि आलोक धन्वा कविता कवि चन्द्रकान्त देवताले कविता कवि जमाल कवि भूषण कविता कविता नेपाली कविताएँ कविताएं कवित्त कहानियाँ कहानियां कहानी काका हाथरसी कातक न्हाण के गीत काफिया काव्य काव्य-नाटक क़िता किशन सरोज कुंकड़ा (प्रभाती) गीत कुछ और नज्में कुछ भी बन बस कायर मत बन कुंडलियाँ कुतुबन के कड़वक कुंदनलाल कुमाँऊनी लोकगीत कुंवर नारायण कुँवर नारायण के कोट्स कुँवर महेंद्र सिंह बेदी सहर के क़िस्से कुंवा पूजन गीत कुसुमाग्रज कुसुमाग्रज मराठी कविताएँ कृपानिवास कृपाराम कृपाराम बारहठ खिड़िया का सोरठा कृष्ण चंदर कृष्ण बलदेव वैद के कोट्स कृष्ण बिहारी नूर कृष्ण भक्ति कवि कृष्ण भजन लिरिक्स कृष्ण लौकिक गीत गढ़वाली कृष्णदास के पद केदारनाथ अग्रवाल केदारनाथ सिंह केदारनाथ सिंह के कोट्स केशवदास के सवैया कैफ़ी आज़मी कैलाश गौतम कोट्स कोरकू खांचा ऊमून गीत कोरकू मिमलाव गीत कोरकू लोकगीत कोरकू विवाह गीत कोरकू विविध गीत कोरकू सिडोली गीत कौशल्या रानी अपने लला को दुलरावे खादी के फूल खुमान बंदीजन ख़ुमार बाराबंकवी ख़ुमार बाराबंकवी की ग़ज़लें खेती-बाड़ी के गीत गंगा स्नान गीत भोजपुरी गंगानाथ झा के कोट्स गजल ग़ज़ल ग़ज़ल ghazal ग़ज़ल Ghazal गजलें ग़ज़ले ग़ज़लें गजानन माधव मुक्तिबोध के कोट्स गढ़वाली काव्य रचनाएँ गढ़वाली प्रमुख काव्य रचनाएँ गढ़वाली लोकगीत गणपति गणेश गणपति बप्पा की जय बोलो गदाधर भट्ट के पद गरीबदास गवरी बाई गाइए गणपति जग वंदन गारी गीत गिरिधारन गीत गीत गढ़वाली गीतकार- इंदीवर गुंजन गुजराती लोकगीत गुरु अमरदास गुरु आज्ञा में निश दिन रहिये गुरु तेग़ बहादुर गुरु नानक गुरु नानक के सबद गुरु नानक देव जी की रचनाएँ गुरू अंगद देव जी गुलज़ार गुलज़ार ग़ज़ल गुलज़ार परिचय गेब्रियल गार्सिया मार्ख़ेस के कोट्स गोंड गीत गोंड लोकगीत गोपाल भाँड़ गोपाल सिंह नेपाली गोपालदास नीरज गोपालशरण सिंह गोपी गीत गोरख पांडेय के कोट्स गोविंद स्वामी के पद गोस्वामी तुलसीदास ग्यारस (एकादशी) गीत ग्राम्या चक्की के गीत चक्रवर्ती राजगोपालाचारी चक्रवर्ती राजगोपालाचारी Bheem aur Hanuman Ji Katha चतुर्भुजदास चतुर्भुजदास के पद चंद्रकांता उपन्यास चाचा हितवृंदावनदास चाणक्य के कोट्स चालीसा चालीसा लिरिक्स चालीसा संग्रह चालीसा हिंदी चालो रे सखियाँ चीगट गीत चौथ चन्दा गीत भोजपुरी चौंफला गीत गढ़वाली चौमासा बारामासा गीत गढ़वाली छत्तीसगढ़ी गीत छप्पय छीहल की रचना छैंया-छैंया छोटेलाल दास भजन जन्म के गीत जन्म गीत ज़फ़र इक़बाल की ग़ज़लें जब से लगन लगी प्रभु तेरी जय जय गिरिबरराज किसोरी जय राम रमारमनं शमनं जय शंकर प्रसाद हिंदी कहानियां जयशंकर प्रसाद जयशंकर प्रसाद के कोट्स जयशंकर प्रसाद हिंदी कहानी जलते हुए वन का वसन्त जसवंत सिंह जसुराम जाँ निसार अख्तर जागो बंसीवारे ललना जान कवि जानकी -मंगल जामुन का पेड़ जिगर मुरादाबादी जिगर मुरादाबादी के क़िस्से जिगर मुरादाबादी ग़ज़लें जीवन परिचय जीवन सिंह जैन कवि जॉर्ज आरवेल के कोट्स जोइंदु जोश मलीहाबादी जोश मलीहाबादी के क़िस्से ज्ञानरंजन के कोट्स ज्ञानेन्द्रपति ज़्यां कॉक्त्यू के कोट्स झामदास डग्गा तिनताला गीत तुम उठो सिया सिंगार करो तुम मेरी राखो लाज हरि तुलसीदास तुलसीदास जी तू प्यार का सागर है तेनाली रमन तेनाली रामा तेनालीराम तोरा मन दर्पण कहलाये त्रिलोचन के कोट्स त्रिवेणी दयाबाई के दयाराम दरिया (बिहार वाले) दाग़ देहलवी दाग़ देहलवी के क़िस्से दाता राम दिये ही जाता दादरा गीत दादू के भजन दादू दयाल दादू दयाल भजन दामाद के गीत दीनदयाल गिरि दीनबन्धु दीनानाथ दुखियों के दुख दूर करे दुलारेलाल भार्गव दुष्यंत कुमार दुष्यन्त कुमार दूधनाथ सिंह के कोट्स दूलह राम सीय दुलही री देवकीनन्दन खत्री उपन्यास देवठणी के गीत देवसेन देवादास देवी के गीत देवी जगदम्बा गीत देवी माँ के गीत देवी-देवता गीत देवीशंकर अवस्थी के कोट्स देवेंद्र कुमार बंगाली देशभक्ति कविता देशभक्ति गीत भोजपुरी देसी गीत दोहा दोहावली दोहे दौलत कवि द्रौपदी स्वयंवर धन्ना भगत धरनीदास जी के भजन धर्मवीर भारती कविता धर्मवीर भारती के कोट्स ध्रुवदास के दोहे ध्रुवदास के पद ध्रुवदास के सवैया न था कुछ तो ख़ुदा था नक़्श लायलपुरी नज़ीर बनारसी नज़्म नज़्में नणदोई के गीत नंददास जी की रचनाएं नंददास पद नये सुभाषित नरेन्द्र शर्मा नरोत्तमदास नरोत्तमदास कविता नवमी गीत भोजपुरी नवाज़ देवबंदी ग़ज़ल नवीन सागर के कोट्स नाई और भिखारी की कहानी नागरीदास नाच्यो बहुत गोपाल नाभादास के छप्पय नाभादास के पद नामवर सिंह के कोट्स नामावली नामावली भगवान की नारायण नासिर काज़मी ग़ज़ल निदा फाज़ली निपट निरंजन निमाड़ी गीत निमाड़ी लोकगीत निर्गुण गीत भोजपुरी निर्मल वर्मा के कोट्स नून मीम राशिद ग़ज़लें नेपाली कविता पंच सहेली गीत पंचतंत्र की कहानी पंजाबी लोकगीत पतित पावन सुने. Hari Patit Pavan Sune पद पद अर्थ पदावली संत रैदास पद्माकर-रीतिकाल कवि पद्मावत पनघट के गीत परछन गीत परमानंद दास के पद परवीन शाकिर की ग़ज़लें परसत पद पावन पराती गीत भोजपुरी परिचय पर्यायवाची शब्द पर्व गीत पल्लव पवन करण की कविताएँ पँवारी लोक गीत पवारी लोकगीत पँवारी लोकगीत पांडवों का धृतराष्ट्र के प्रति व्यवहार पाण्डव लौकिक गाथाएँ गढ़वाली पात भरी सहरी पार्वती-मंगल पिंडदान गीत भोजपुरी पितर नेवतौनी गीत भोजपुरी पितु मातु सहायक स्वामी . Pitu Matu Sahayak Swami lyrics पीटर हैंडके के कोट्स पीरज़ादा क़ासीम ग़ज़ल पुखराज पुहकर कवि के कवित्त पूछता क्यों शेष कितनी रात पौराणिक कथाएं प्रदीप प्रबल प्रेम के पाले पड़ कर प्रभु को बिसार प्रभु तेरो नाम प्रार्थना प्रार्थना संग्रह प्रेमगीत प्रेमचंद की कहानियाँ प्रेमचंद के कोट्स प्रेमलता प्रेरक प्रसंग फगुआ गीत भोजपुरी फणीश्वर नाथ रेणु फणीश्वरनाथ रेणु के कोट्स फ़हमीदा रियाज़ की ग़ज़लें फ़हमीदा रियाज़ की नज़्में फ़हमीदा रियाज़ नज़्म फागण के गीत फ़िराक़ गोरखपुरी फ़िराक़ गोरखपुरी के क़िस्से फ़िराक़ गोरखपुरी ग़ज़ल फिल्मी गीत फूलीबाई बखना बघेली गीत बघेली लोकगीत बच्चों की कहानियाँ बड़ा नटखट है रे बधावा गीत बनारसी दास के पद बरवै रामायण हिंदी बरूआ गीत बशर नवाज़ की ग़ज़लें बशर नवाज़ ग़ज़ल बशीर बद्र बहादुर शाह ज़फ़र ग़ज़लें बांग्ला गीत बाबाफाग दहका गीत बारहमासा गीत भोजपुरी बाल अली बाल कविताएँ बाल महाभारत बाल-कविता बियाह सँ द्विरागमन धरिक गीत बिहारी बीत गये दिन बुधजन बुन्देली गारी गीत बुन्देली दादरे गीत बुन्देली बन्ना गीत बुन्देली वर्षा गीत बुन्देली सोहर गीत बुल्ला साहब बुल्ले शाह की काफियां बुल्ले शाह के दोहे बुल्ले शाह के शबद बृज नारायण चकबस्त की ग़ज़लें बेकल उत्साही की ग़ज़लें बेटा -बेटी विवाह मगही बेताल पच्चीसी बैगा गीत बैगा लोकगीत बैरीसाल भक्त रूपकला भक्त सूरदास जी रचना भक्तिकालीन रचनाकार भगवत रसिक भगवतीचरण वर्मा भगवान मेरी नैया भज मन मेरे राम नाम तू भजन भजन गीत भजन लिरिक्स भजन-संग्रह भदावरी भदावरी लोक गीत भानुभक्त आचार्य भारत भूषण अग्रवाल भारतदुर्दशा भारतेंदु हरिश्चंद्र भारतेंदु हरिश्चंद्र की कविताएँ भारतेंदु हरिश्चंद्र ग़ज़ल भारतेंदु हरिश्चंद्र नाटक भीम और हनुमान भील जनजाति गीत भील जन्म गीत भील झूमरली गीत भील फाग गीत भील भजन गीत भील मृत्यु गीत भील लोकगीत भील विवाह गीत भील सावां गीत भुवनेश्वर के कोट्स भूपति के दोहे भूपि शेरचन भेरू (भैरव) के गीत भोजपुरी लोकगीत भोले नाथ के भजन लिरिक्स मंगलेश डबराल की लोकप्रिय कविताएं मगही उबटन लोकगीत मगही गुरहत्थी गीत मगही जनेऊ गीत मगही जन्मोत्सव गीत मगही बन्ना गीत मगही मुण्डन गीत मगही मृत्यु गीत मगही मेहँदी गीत मगही लोकगीत मगही विवाह लोकगीत मगही शिव विवाह राम विवाह गीत मगही सोहर लोकगीत मजाज़ लखनवी की ग़ज़लें मंझन के कड़वक मतिराम मधुज्वाल मधुराष्टकम् मन तड़पत हरि दरसन को आज मनवा मेरा कब से प्यासा मनोहर श्याम जोशी के कोट्स मन्नू हरिया मराठी मराठी कविता मराठी लोकगीत मलयज के कोट्स मलिक मुहम्मद जायसी मलूकदास मलूकदास जी के पद महत्त्वपूर्ण दिवस महाकवि कालिदास महाकाव्य महात्मा गांधी के कोट्स महात्मा गांधी के गीत महादेवी वर्मा महापात्र नरहरि बंदीजन महालक्ष्म्यष्टकम् माखन चोर नन्द किशोर माखनलाल चतुर्वेदी मांगल गीत गढ़वाली मायावी सरोवर मारवाड़ी लोकगीत ब्याह के मार्क ट्वेन के कोट्स मालवी गणेश गीत मालवी लोकगीत मिर्ज़ा ग़ालिब मिर्ज़ा ग़ालिब की ग़ज़लें मिर्ज़ा ग़ालिब के क़िस्से मिर्ज़ा ग़ालिब ग़ज़ल मिश्रित गीत मीतादास मीर तकी मीर की ग़ज़लें मीरा के भजन मीराबाई के पद मीराबाई के भजन मुकुन्द माधव गोविन्द मुक्तक मुंज मुज़्तर ख़ैराबादी की ग़ज़लें मुंडन संस्कार गीत मुना मदन मुबारक के दोहे सवैया कवित्त मुल्ला नसरुद्दीन मुंशी प्रेमचंद मुंशी प्रेमचंद हिन्दी कहानियाँ मृगावती मृत्यु गीत मृदुला गर्ग के कोट्स मेघदूत खण्डकाव्य कालिदास मैथिली गीत मैथिली आरती गीत मैथिली उदासी गीत मैथिली उपनयन गीत मैथिली ऋतू आ पर्वक गीत मैथिली कजरी गीत मैथिली करिकन्हा बिआह गीत मैथिली कुसमा हरण गीत मैथिली कोबर गीत मैथिली खेलौना गीत मैथिली गीत मैथिली गौरीक गीत मैथिली ग्वालरि गीत मैथिली चतुर्थी गीत मैथिली चुहर चोरि पकरिया गीत मैथिली चैतावर गीत मैथिली चौमासा गीत मैथिली छौमासा गीत मैथिली जट-जटिन गीत मैथिली जन्म-संस्कारक गीत मैथिली झरनी गीत मैथिली झुम्मरि गीत मैथिली डहकन गीत मैथिली तिरहुत गीत मैथिली देवता गीत मैथिली परबा-पोखरि यज्ञ गीत मैथिली परिछन गीत मैथिली पाबनि गीत मैथिली पावस गीत मैथिली फागु गीत मैथिली फुलवाड़ि दरशन गीत मैथिली बटगबनी गीत मैथिली बरिआतीक गीत मैथिली बारहमासा गीत मैथिली बिरहा गीत मैथिली बुधेसर -बियाह गीत मैथिली मलार गीत मैथिली महुअक गीत मैथिली मानिकदह सलहेस दर्शन गीत मैथिली मिश्रित गीत मैथिली मुंडन गीत मैथिली मोतीराम-बियाह गीत मैथिली योग गीत मैथिली रास गीत मैथिली रुक्मिनि सम्मरि गीत मैथिली लगनी गीत मैथिली लोकगीत मैथिली वर कें खयबा काल गीत मैथिली वसन्त गीत मैथिली विविध गीत मैथिली समदाउन गीत मैथिली सम्मरि गीत मैथिली सलहेस गीत मैथिली सांझ गीत मैथिली सामा-चकेबा गीत मैथिली सुमिरन एवं सलहेस द्विरागमन गीत मैथिली सोहर गीत मोमिन ख़ाँ मोमिन मोहन मोहन राकेश के कोट्स मोहम्मद रफ़ी सौदा की ग़ज़लें यगाना चंगेज़ी यश मालवीय की कविताएँ यशोमती मैया से बोले नंदलाला यार जुलाहे यारी साहब युगपथ युगलान्यशरण युगवाणी युगांत युधिष्ठिर की वेदना यून फ़ुस्से के कोट्स रक्षा बंधन गीत भोजपुरी रघुबर तुमको मेरी लाज रघुराजसिंह रघुवीर सहाय के कोट्स रत्नावली रमानाथ अवस्थी के गीत रमाशंकर यादव विद्रोही रविदास जी रविदास जी पद रविन्द्र जैन रवींद्रनाथ टैगोर के कोट्स रसखान रसखान की रचनाएँ रसखान के दोहे रसखान के सवैया अर्थ रसखान परिचय रसनिधि रसलीन रसिक अली रसिक संप्रदाय रहन-सहन के गीत रहीम रहीम की रचनाएँ रहीम के दोहे राग हलूर गीत राजकमल चौधरी के कोट्स राजस्थानी लोकगीत राजस्थानी विवाह गीत राजा मेंहदी अली खान राजेन्द्र मनचंदा बानी राजेश जोशी रात पश्मीने की राधा कृष्णा भजन राधा रास बिहारी राम करे सो होय रे मनवा राम की शक्ति-पूजा सूर्यकांत त्रिपाठी निराला राम गीत राम दो निज चरणों में स्थान राम प्रसाद बिस्मिल राम बिनु तन को राम बिराजो हृदय भवन में राम बोलो राम राम राम काहे ना बोले राम सुमिर राम सुमिर रामकुमार वर्मा रामचरणदास रामचरितमानस रामचरितमानस तुलसीदास रामदरश मिश्र रामदेव जी के गीत रामधारी सिंह काव्यतीर्थ रामधारी सिंह दिनकर रामरसरंगमणि रामसहाय दास रामहि राम बस रामहि राम रामाज्ञा प्रश्न रामावतार त्यागी की कविताएँ राय देवीप्रसाद ‘पूर्ण’ रासो काव्य रीतिकाल रीतिकाल कवि रीतिकाल के कवि सुंदरदास सवैया रूपसरस रेनर मारिया रिल्के के कोट्स रैदास जी दोहे रोम रोम में रमा हुआ है लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा लचिका रानी ललित किशोरी भजन ललितकिशोरी ललितमोहिनी देव लाख का घर लाल कवि की रचनाएँ लालनाथ लिरिक्स लिरिक्स चालीसा लेखनाथ पौड्याल लोक कथा लोकगीत लोरियाँ भोजपुरी लौकिक गाथाएँ गढ़वाली वली दक्कनी की ग़ज़ल वसीम बरेलवी की ग़ज़लें विक्रम विक्रमोर्वशीयम् (नाटक) विदाई गीत भोजपुरी विदुर नीति हिंदी विद्यापति के गीत विद्यापति के दोहे विद्यापति जीवन परिचय विद्यापति ठाकुर की रचनाएं विनय पचासा विनोद कुमार शुक्ल की कविताएं विभिन्न विषयों पर शेर शायरी वियोगी हरि विराट का भ्रम विलोम शब्द विवाह गीत विविध कविता विविध गीत गढ़वाली विविध रचनाएँ विविध हरियाणवी गीत वीर रस वृंद वैराग्यसंदीपनी हिंदी शकील आज़मी की ग़ज़लें शकील बदायूनी की ग़ज़ल शकुनि का प्रवेश शब्द संत रविदास जी शंभुनाथ सिंह शरण में आये हैं शहरयार की ग़ज़लें शाद अज़ीमाबादी की ग़ज़लें शादी-ब्याह के गीत शान शायरी शारिक़ कैफ़ी शिव सम्पति शिवजी का ब्याह शिवजी भजन हिंदी लिरिक्स शिवाष्टकम् शुभ दिन प्रथम गणेश मनाओ शृंगारी कवि शेखचिल्ली शेर शैल चतुर्वेदी शैल चतुर्वेदी कविता शैलेन्द्र शौकत थानवी शौकत थानवी के क़िस्से श्याम तेरी बंसी पुकारे राधा नाम. श्यामबिहारी श्रीवास्तव श्री कमलापत्यष्टकम् श्री कालिकाष्टकम् श्री कृष्ण कृपा कटाक्ष श्री गणेश वंदना श्री गौरीशाष्टकम श्री दीनबन्ध्वष्टकम् श्री नारायणाष्टकम् श्री राधा कृपा कटाक्ष श्री राधा चालीसा श्री लिङ्गाष्टकम् श्री शिवरामाष्टकस्तोत्रम् श्री हठी श्री हनुमान चालीसा श्री हरि शरणाष्टकम् श्री हित चतुरासी जी श्री हित चौरासी जी श्रीकांत वर्मा श्रीकृष्ण गीतावली श्रीकृष्ण बाल-माधुरी श्रीकृष्ण सरल श्रीगोविन्दाष्टकम् श्रीधर पाठक श्रीनन्दकुमाराष्टकम् श्रीभट्ट के पद श्रीरामचन्द्राष्टकम् श्रीरामप्रेमाष्टकम् श्रीरामाष्टकम् श्रीरुद्राष्टकम् श्रीविश्वनाथाष्टकम् श्रीसूर्यमण्डलाष्टकम् श्रीहित मंगलगान संकट मोचन हनुमानाष्टक सखिन्ह मध्य सिय सोहति कैसे संत और कवि वृन्द संत गुरु रविदास संत जूड़ीराम के भजन संत तुकाराम संत परशुरामदेव संत पीपा संत बाबालाल संत रैदास संत लालदास के सबद संत शिवदयाल सिंह संत शिवनारायण संत सालिगराम सत्यनारायण कविरत्न संथाली लोकगीत सबद सम्पूर्ण श्रीमद्‍भगवद्‍गीता सम्पूर्ण श्रीमद्‍भगवद्‍गीताBhagavad Gita Chapter सर्व शक्तिमते परमात्मने सलहेस वंदी आ चोरमोट पकड़ब सलहेस हाजत गीत सवैया सवैये संस्कृत लोकगीत सहजोबाई सहस्त्र नामावली साक़ी फ़ारुक़ी साग़र सिद्दीक़ी सांझी के गीत सावन के गीत साहिर लुधियानवी साहिर लुधियानवी की ग़ज़लें सिंहासन बत्तीसी सीताराम सीताराम सीताराम कहिये Sitaram Kahiye सुख-वरण प्रभु सुजान रसखान सुजान-रसखान सुंदरदास सुंदरदास के सवैया सुदर्शन फ़ाकिर की ग़ज़लें सुदामा चरित सुदामा पांडेय धूमिल सुधाकर द्विवेदी सुब्रह्मण्य भारती कविता सुभद्राकुमारी चौहान सुमित्रानंदन पंत सुर की गति मैं सूक्त संग्रह सूक्तम् सूर सुखसागर सूरदास सूरदास के भजन सूरदास जी सूर्य का स्वागत सूर्यकांत त्रिपाठी "निराला" कविता सूर्यकान्त त्रिपाठी 'निराला' सूर्यमल्ल मिश्रण सेनापति के कवित्त सैन भगत सैनिक गीत सोमप्रभ सूरि सोहर गीत सोहर गीत भोजपुरी सोहर मगही सोहाग गीत स्तोत्र/श्लोक स्वर्णकिरण स्वर्णधूलि स्वामी हरिदास के पद हनुमान बाहुक हबीब जालिब हबीब जालिब की ग़ज़लें हबीब जालिब की नज़्म हमें नन्द नन्दन मोल लियो हर सांस में हर बोल में हरि हरि तुम हरो जन की भीर हरि भजन बिना सुख शान्ति नहीं हरिओम पंवार हरियाणवी लोकगीत हरिव्यास देव हरिशंकर परसाई की व्यंग्य रचनाएँ हरिशंकर परसाई के कोट्स हरिहर प्रसाद हरीराम व्यास के पद हसरत मोहानी की ग़ज़लें हास्य कविता हास्य कविता संग्रह हिंडौले गीत हित हरिवंश जी रचना हितहरिवंश के पद हिंदी कविता हिंदी कहानी बच्चों की हिंदी के अशुद्ध शब्द हिंदी चालीसा हिंदी भजन लिरिक्स हिंदी लोकगीत हिन्दी कविता हिन्दी कविताएँ हिन्दी निबंध हिमाचली गीत हिमाचली लोकगीत हे गोविन्द राखो शरन हे रे कन्हैया हे रोम रोम में हे रोम रोम में बसने वाले राम हेमचंद्र